Artikelen:
Fastan test
MSX wordt volwassen
Computerbeelden op video
MSX nieuws
--
Het informatieblad voor elke MSX-er
nummer 2 1988 prijs f 5,95
Programma’s:
Diskette informatie
Kopstand utility
Text-cleaner
VRAM-hexdump
let op ! let op ! let op ! let op !
op 16 april is het weer zover
dan organiseert the softshop
weer een msx dag in amsterdam
met medewerking van de msx gids
mozaik en electronics nederland
en the softshop
het is in gebouw dfe arend
eerste breeuwerstraat 13 te amsterdam
bel voor informatie onze winkel
the softshop teb020-123206
de zaal is open van 10.00 t/m 17.00 uur
bereikbaar met tramlijn 3 en verschilende
buslijnen vanaf het centraalstation
2 MSX-MOZAIK
MSX-MOZAIK is een uitgave van ’De MSX-er’
Hoofdredacteur: Dirk Scheper.
Redacteuren: P. Volleberg, A.A. Havenaar
J. van Roshum, J. v.d. Berg, C. Hordijk, C. Lindthout.
Redactie-adres Benelux: Batterijlaan 39,
1402 SM Bussum.
Vormgeving: Dirk Scheper.
MSX-MOZAIK nummer 2 1988.
Inhoud
COPYRIGHTS ’De MSX-er’. Niets uit deze uitgave
mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden
gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm
of op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf¬
gaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
No part of this publication may be reproduced in any
form, by print, photoprint, microfilm or any other
means without written permission from the publisher.
Druk: Salland, Deventer.
Verspreiding: Betapress, Gilze, 01615-2900.
MSX-MOZAIK is een twee-maandelijksblad voor de
MSX-gebruikers. Het wordt naar alle geïnteresseerden
op MSX-gebicd gezonden.
Het abonnement bedraagt Dfl. 30,00 p/j.
In Belgié Bf. 600 per jaar.
Losse bladen Dfl. 5,95/Bf. 180,-.
Dubbelnummer Dfl. 7,95/ Bf. 240.
Bank relatie: Amrobank. 45.98.38.008.
Postbank. 1367088.
Kopij en advertenties dienen uiterlijk drie weken voor
het verschijnen van het eerstvolgende nummer aan¬
wezig te zijn.
Redactie-adres (schriftelijk): Batterijlaan 39,
1402 SM Bussum.
The publisher cannot be held responsible for any
errors printed in this issue, either for copied software
from commercial firmes send by editors.
Adresveranderingen: Zend uw nieuwe adres in, verge¬
zeld van het oude adres. Vier weken voor dat u gaat
verhuizen. Vóórzie het nieuwe adres van de postcode.
Inhoudsopgave MSX-Mozaik nummer 2 1988
MSX-dag Amsterdam.
Inhoud/colofon.
Oude nummers.
A.G.S. Advertentie.
MSX wordt volwassen.(artikel).
Text-cleaner.(programma).
Laatste nieuws.(artikel).
Filosoft Advertentie.
Diskette informatie.(programma).
Computerbeelden op video..(artikel).
Fastan test.(artikel).
VRAM-hexdump.(programma).
Kopstand Utility.(programma).
Bestellingen.
MSX-nieuws kort.(artikel).
Delta BASIC.(bespreking)..
Programma besprekingen .... (bespreking)..
Softtalk.(artikel).
Tips en truuks deel 7.(artikel).
Programma service.
Vragen staat vrij.(antwoorden).
Backup met Bigcopy.(programma).
MSX-Softpost Advertentie.
2
3
4
4
5
7
8
8
9
13
14
17
19
20
22
23
27
34
35
39
40
42
44
MSX is geregistreerd handelsmerk van MicroSoft.
MSX-MOZAIK 3
Oude nummers
Nabestellen
oude nummers MSX-MOZAIK.
De nummers van MSX-MOZAIK uit 1987 zijm
na te bestellen voor F 5.00 per nummer
plus F 2,00 portikosten per bestelling.
Bestellen kan door dit bedrag over te
schrijven op postgiro 1367088 ten name
van MSX-MOZAIK Batterylaan 39, 1402 SM
Bussum. Vermeldt op de overschrijving
duidelijk welke nummer(s) U wilt
ontvangen. Enige onderwerpen van 1987
zijn:
nummer 1: llist voor niet msx-printers;
dumpen op nibble niveau; snel copieren;
minimaster voice; speed saver;
bespreking tasword 2; COMX-PL 80
plotter; tips en truuks 1 software:
topografie; grotten van Oberon; Tempo
Typen; Kruis- woordgenerator;
Rekenwonder; Eindeloos; De Sekte;
Redlights; Laydock; Bridge.
Nummer 2: Diskmenu utility; bas-disk
copieer utility; nummeriek integratie;
basic mover. tips en truuks 2 Software:
Dawn patrol; Starwars; Police Academy;
Sprinter; Wizzards Lair; Vera Cruz;
Formation Z
Nummer
3/4 (
routines
: basi
diskfree
util
diskette
backu
een rij;
tips
loader.
sof tw
skooter;
europ
dubbel nummer)
c machinecode
ity; disk b
p; hoofdstede
en truuks 3
are: flash;
ean games; wi
i
as
n;
J
br
nte
Paskal
nterface;
utility;
vier op
programma
e a k in;
r e v e n t s ;
Nummer 5: Joystick tester; Dubbele disk
copieer utility; Back up disk naar
tape; turbo paskal overzicht; tips en
truuks 4; software: knight commander;
dota; exterminator; bounce; arkanoid;
bop; army moves; krakout;
nummer 6: dubbel kill utility;
televisie krant; memory; leesplankje;
turbo paskal editor; printer perikelen
(0030); sony 700; tips en truuks 5.
software: death wish 3; knight ore;
affaire; murder on the atlantic; metal
gear; living daylights;
Oude nummers zijn uiteraard ook op de
MSX beurs tegen een speciale beursprijs
verkrijgbaar. Ook nummers uit 1986
zullen (indien niet uitverkocht)
verkrijgbaar zijn.
A.G.Software
ï 111 lt ' JM !
'Ml 1
uitgever van educatieve MSX-software
Paltrok 64 - 1Ó35 AH Amsterdam
têl. Ö2Ö - 3ii5é9
TtlHtHttMtT
Ttttt+T
EDUCATIEVE MSX-PROGRAMMA'S MET GRATIS GARANTIE EN EEN HOTLINE!!
DIKTEEWOORD bevat de woorden van UW EIGEN METHODE en is aanpasbaar!
Vraag inlichtingen of toezending bestelformulier.
(en let vooral op de KORTINGsmogelijkheden!)
Titel _ ISBN _ doelgroep alleen scholen
Dikteewoord
4A
90-5127-003-8
groep
4 :
fl
69,—
Dikteewoord
6 A
90-5127-007-0
groep
6 :
f 1
69,—
Dikteewoord
7A
90-5127-009-7
groep
7 :
f 1
69,—
Dikteewoord
8A
90-5127-011-9
groep
8 :
f 1
69,—
Dikteewoord
4-8
zonder woorden
groep
4-8 :
—;
BEL 1--
Dikteewoord
4B-
8B ook leverbaar
(zie bij kortingsregeling)
Tafels-99
90-5127-013-5
groep
4-8 :
fl
49,—
Puntsom-999
90-5127-014-3
groep
3-8 :
fl
49,—
DEMO met "dia’s
" 90-5127-001-1
O.B.D.
’s e.d. :
f 1
99 t --
Kortingsregeling:
Dikteewoord B-programma's alleen na aanschaf van A
Vaste afnemers voor volgende bestellingen totaal
Bij afname van het gehele dikteeassortiment totaal
Bij afname van het gehele assortiment totaal
■■«"«Prijzen excl.BTW en tot fl 100,— verz.kosten
fl 62,10 * :
:
:
:
ad fl 4,50.«
10 %
10 %
15%
20 %
'U
4 MSX-MAZADC
MSX wordt volwassen
MSX-SYSTEEM OP WEG NAAR VOLWASSENHEID
Als je op een gegeven moment eens wat aandachtiger dan gebruikelijk kijkt
naar wat er in de wereld van gebruikers van een MSX computer-systeem omgaat,
dan kom je plotsklaps tot de ontdekking dat het systeem met rasse schreden op
weg is om een in een aantal opzichten volwassen systeem te worden.
Tot enige tijd geleden was de constatering van de hoofdredacteur van een col¬
lega MSX-blad (hoewel, bij het Kerstnummer van MSX Info zou je je kunnen af¬
vragen of je nu wel een echt MSX-blad in handen had) dat er in de MSX-wereld
buiten de fabrikanten nauwelijks sprake was van een neiging tot verbetering
en/of uitbreiding van het systeem.
Die neiging is wel altijd -en dan nog in hoge mate- aanwezig geweest in de
wereld van bijvoorbeeld de Commodore 64-gebruikers. Daar werd (en wordt) wat
afgeknutseld en gesoldeerd om allerlei toepassingen/toepassinkjes te reali¬
seren die door Commodore zelf officieel niet worden ondersteund. Denk maar
aan The Final Cartridge (inmiddels al versie III).
Op zich is zo'n neiging zeer natuurlijk: een fabrikant MOET kiezen voor een
bepaald concept als hij een nieuwe machine lanceert. Dat concept zal in basis
afgestemd zijn op een zo groot mogelijke groep gebruikers, die daar vervolg¬
ens (althans naar de hoop van de fabrikant) in het algemeen tevreden mee zul¬
len zijn. Het zal echter altijd zo zijn dat er gebruikers zijn die specifieke
wensen hebben die niet in zo'n standaard zijn opgenomen.
Wanneer het nu lukt om dergelijke wensen te realiseren en algemeen toepasbaar
te maken dan kan er sprake zijn van een verbetering van het standaard-concept
van de fabrikant. Iedere andere gebruiker van het systeem KAN daar dan van
mee profiteren als hij dat wenst.
we zullen een aantal van de ontwikkelingen zoals die op dit punt nu gelukkig
ook in MSX-land te constateren zijn eens op een rijtje zetten.
In het algemeen
We hebben het in dit artikel niet zo zeer
over de standaard-mogelijkheden tot uit¬
breiding van het MSX-systeem, dus: niet
over de mogelijkheden voor:
- aansluiting van de computer op het te-
lefoon-net door middel van een modem
- aansluiting van een compleet muziek-
systeem op de computer (desnoods met
Keyboard incl. MIDI-aansluiting)
- enz. enz.
Dergelijke uitbreidingen worden n.1. ook
door de fabrikanten ondersteund en zul¬
len dus op die manier hun weg naar de ge
bruikers kunnen vinden.
Wat wel vermeldenswaard is, is de ontwik
keling op het gebied van bijv.:
Uitgebreide Basic
MSX-MOZAIK 5
Filosoft heeft zoals bekend kan zijn een
uitgebreide Basic-versie voor MSX op de
markt gebracht onder de naam Delta Basic
Voor de Basic-programmeur (maar ook voor
de "gewone" gebruiker) is het een lust
om met dit programma te werken.
Het programma biedt talloze mogelijkhe¬
den die in standaard MSX Basic niet voor
komen. Voor een inzicht in die mogelijk¬
heden kan o.a. verwezen worden naar test
besprekingen in collega-MSX bladen.
Module Turbo 5000
Hoewel de meningen over het gebruik van
deze insteekmodule van Robtek verdeeld
zijn mag het initiatief in het kader van
dit artikel natuurlijk niet onvermeld
blijven.
Turbo 5000 is een cartridge waarop een
aantal "tools" of "Utilities" staan die
anders elk als afzonderlijk programma
zouden moeten worden ingeladen.
In die zin is de Module in te delen in
de groep waarin ook The Final Cartridge
voor de Commodore thuishoort.
Mogen er snel meer van dergelijke modu¬
les komen !
Inbouw 2e drive bij NMS 8250
Enigszins op gespannen voet met mijn
tekst onder Algemeen want Philips biedt
de mogelijkheid om ook bij de service-
stations van het bedrijf de Philips NMS
8250 (MSX 2-computer) aan te bieden om
een 2e diskdrive in te laten bouwen.
Bij Job van Broekhuijze Computers te
Ridderkerk (01804-14354) is dat ook mo¬
gelijk maar dan voor minder dan de helft
van de prijs en., klaar terwijl u wacht!
Deze firma levert voor een zeer schappe¬
lijke prijs ook een externe 2e drive van
720Kb voor bijv. de VG 8235 MSX-2.
Op EPROM zetten van programma's
Je hoort er niet erg veel over, maar het
kan -en het gebeurt- wel !
Ik bedoel: de mogelijkheid om bijna elk
programma dat je veel/graag gebruikt op
een zogenoemde EPROM te (laten) zetten
en daarna net als een cartridge in de
machine te steken en... voila, het pro¬
gramma is al ingeladen en werkt.
Een van de mag ik zeggen pioniers op dit
specifieke terrein is (mede-redacteur
van dit blad) Anton van Kinderen uit
Papendrecht, die daar ongetwijfeld des¬
gevraagd veel over zal kunnen vertellen.
Op dit punt past overigens een kritische
kanttekening richting een groep MSX-ge-
bruikers in Belgie. Deze groep stelt er
namelijk een eer in om Konami-spellen
(zoals bekend op cartridge uitgebracht)
te "kraken" en daarna op Eprom en voor
een fraktie van de Konami-prijzen te
verkopen. Een en ander is een uiteraard
zeer af te keuren ontwikkeling (ook
overgewaaid uit de Commodore-hoek ?)
Diverse zakelijke/hobby-toepassingen
We noemen er slechts enkele:
- Besturing van een modeltrein-spoorbaan
door middel van een MSX-computer.
- Ontvangst van door weersatelieten uit¬
gezonden weerkaarten en weergave daar¬
van op een MSX-2 computer (al dan niet
ook op papier). Een ontwikkeling van
Comsat bv te Velp.
- (Gezien bij Muziek Staffhorst in
Nieuwegein:) een MSX-computer waarmede
de opgestelde stereo-installaties naar
wens in allerlei combinaties (tuners,
versterkers, luidsprekers enz.) beluis
terd kunnen worden.
Turbo voor Sony-diskdrives
De diskdrives van Sony (zowel de losse
drives als de in de MSX-2 machines inge¬
bouwde drives staan bekend als langzaam,
(ongeveer 3x zo traag als de Philips-
drives).
Het is sedert enige tijd mogelijk om dit
spectaculair te verbeteren, waardoor de
drives net zo snel worden als die van
Philips. Importeur Brandsteder (en de
nog te noemen groep enthousiastelingen
in 's-Hertogenbosch) kunnen u daar meer
over vertellen. Volgens indicatie zijn
de kosten laag te noemen !
Andere chip voor Sony Disk-basic
Het is niet algemeen bekend maar bij het
gebruik van de eerste externe Sony disk¬
drives (de HBD50) in combinatie met een
6 MSX-MOZAIK
M5X 2-machine zonder drive (vooral de
Sony HB-F9P) blijken er talloze program¬
ma's niet met deze combinatie te laden
te zijn.
Bij Importeur Brandsteder is naar ver¬
luid een oplossing voor dit probleem te
verkrijgen: er is een verbeterde versie
van Disk-basic beschikbaar waarmede de
compatiliteits-problemen tot het verle¬
den gaan behoren.
Geheugen-uitbreiding voor Philips MSX-2
Zo belanden we vanzelf bij een toch wel
spectaculaire ontwikkeling zoals die de
laatste tijd realiseerbaar is: de ver¬
dubbeling van het RAM-geheugen voor som¬
mige MSX-2 machines van Philips !!
De Sony HB-700 MSX-2 heeft van huis uit
al 256 K RAM aan boord, terwijl Philips
voor zijn NMS 8250, 8255 en 8280 machi¬
nes blijkbaar 128 K voldoende heeft ge¬
vonden .
Voor sommige groepen van gebruikers een
zeer verdrietige zaak omdat gekraakte
Mega-roms (de nieuwe soort spelmodules
van o.a. Konami die op zich al 128 K of
meer groot zijn) alleen op een machine
draaien van 256 K.
Nu hoeven we met deze groep uiteraard
256 K-machines.
Er schijnen in Nederland op dit punt
zelfs al een paar mogelijkheden te zijn,
maar we volstaan met de vermelding van
een van die mogelijkheden waar we inmid¬
dels zelf (twee redacteuren van dit blad,
een met een NMS 8250 en een met een NMS
8255) ervaringen -en zeer goede- mee op
hebben gedaan.
MSX-2 computer, terwijl in Japan een
Superimposing Cartridge (NMS 8280-moge-
lijkheden op elke MSX-2 machine) ver¬
kocht zou worden.
Wanneer we al de mogelijkheden zoals we
die hiervoor hebben belicht overzien dan
komen we met een gerust hart tot de con¬
clusie zoals die in de titel van dit ar¬
tikel is opgenomen: het MSX-systeem is
hard op weg naar een volwassen computer¬
systeem !
Text-cleaner
Prograa: B:txtc1ean.asc
kontrole: MSX
10 'zorg ervoor dat de sectoren van d
e TXT files aaneensluiten en dat er g
een andere files Horden bewerkt( s kapo
tgeaaakt)
558 20 V=48:T=135'plaats hier Van Tot sec
tor
388 30 CLSsP=SiHB:P$="&H"+HEX$(P) SPRINT "We
lke ASCIllnu "P$") te vervangen ";:I
NPUTP
233 40 PRINT: PP=&H20: PP$="l<H" + HEX$(PP) :PR
INT“Wel ke ASCIUnu "PP*") vervangt "
P$;:INPUTPP
042 50 PRINTsPRINTsPRINT’Dus alle "P$"s
worden":PR INT:PRINT*vervangen door "P
Pfs":PRINT:PRINT*in de sectoren’Vt
ot*T"j/n*;:I$=INPUT*(1):IFINSTR(■Jj■,
I*) =0THENRUN
469 55 CLS:L0CATE2, l0:PRINT*BEEP=vervangi
ng en PLAY=WRITE sector*
032 60 Z=PEEK < fcHF351) +PEEK (lcHF352) *256
767 64 L0CATE5, 14:PR INT“"STRIN6* < 27,197)
*";:L0CATE5,16:PRINT*"STRING*(27,19
4» *"
840 70 F0RS=VT0T:L0CATE5,15:PRINT" Nog"T
-S*van de"T-V*sectoren.*;:L0CATE33,15
SPRINT"";
263 80 C*=DSKI*(0,S):F=0:FORI=0TO511:IFPE
EK(Z+I)=PTHENPOKEZ+I,PP:BEEP:F=1
582 90 NEXTI:
942 100 IFFTHENDSKO* 0,S:PLAY"aa+"
728 110 NEXTS
779 120 CLS:END
MSX-MOZAIK 7
Laatste nieuws
LAATSTE NIEUWS LAATSTE NIEUWS
In een Japans tijdschrift hebben we
gelezen dat er een MSX-DOS versie 2.0
is uitgebracht, die de MSX-2 machines
volledig ondersteunen. Dat beekent at
ook deingebouwde memory-mapper geheel
tot zijn recht kan komen.
Een extra nieuwtje is dat deze versie
tevens een harde schijfeenheid
ondersteunt. Zo te zien en te horen is
MSX nog helemaal niet verdwenen, zoals
velen ons willen doen geloven!
Inmiddels zijn enkele
enthousiastelingen bezig geweest met
het aansluiten van een tapestreamer op
de MSX-2. Deze werkt inmiddels perfect
en doet dienst als backup-medium voor
allerlei programmatuur.
DELTA BASIC nogmaals
Het blijkt dat Delta BASIC niet altijd
even feilloos werkt. Voordat dit
programma op een 8235/2.1 draait, moet
eers het volgende programmaatje worden
ingevoerd en gedraaid. Hiermee worden
de interne beveiligingen overgeslagen,
waarna Delta BASIC voleldig draait.
Opgemerkt moet worden dat de gevonden
problemen zich netvoordeden bij de
8255.
Het programma:
10 POKE &HFD9F,&HF7
20 POKE &HFDA0,&H8F
30 POKE &HFDA1,&H1D
40 POKE &HFDA2,&H78
■■serieus in software
DELTA BASIC
Hoezo slechts 24 K beschikbaar voor Basic? Met DELTA BASIC maakt u
programma’s van 100 tot 10.000 K in Basic!
Waarom nog verdwalen in een bos van GOSUB-routines? DELTA BASIC
geeft uw MSX-computer de mogelijkheid van PROCEDURES, waarvan u
zelf een in principe oneindige bibliotheek kunt aanleggen!
Is uw beeldscherm simpel? Met DELTA BASIC beschikt u over tien verschil¬
lende WINDOWS!
DELTA BASIC verlegt de grenzen van MSX-BASIC. DELTA BASIC kent het
gebruik van WINDOWS voor een overzichtelijker en efficiënter beeld¬
schermgebruik. de CHAIN-mogelijkheid om vanuit een programma nieu¬
we programma's in te laden met behoud van bestaande variabelen, het ge¬
bruik van PROCEDURES voor beter en inzichtelijker programmeren, en
een schat aan extra Utilities waarover elke programmeur reeds lang wilde
beschikken.
WINDOWS
- WINDOW (definieert window; max. 10 tegelijk mogelijk)
- LOCATE (zet cursorpositie binnen window. 10 onzichtbare cursors!)
- WPRINT (geeft weer binnen window)
- WINPUT i vraagt input binnen window)
- WBOX (zet kader om window)
- CLS (veegt window schoon)
- FILL (vult window met letterteken)
- ROLL (rolt mhoud window naar boven/onder/links/rechts)
- WRAP (idem; wat aan de ene kant verdwijnt, komt aan andere kant terug)
- LISTWINDOW LLISTWINDOW(overzicht Windows)
CHAIN
- COMMON (legt te bewaren variabelen vast)
- CHAIN (laadt en runt ander programma, en haalt variabelen terug)
PROCEDURES
- DEFPROC (geeft begin procedure aan)
- ENPROC (geeft eind procedure aan)
- PROC (roept procedure aan)
- SAVEPROC (bewaart procedure op disk.'cass.)
- MERGEPROC (haalt procedure van disk'cass en koppelt m aan programma)
- DELETEPROC (wistprocedure)
PLUS...
- TFlLES LTFILES overzicht bestanden op cassette)
- AVERIFY ( verifieert BASIC-ASCI I bestand op cassette)
- BVERIFY (venfeert byte-bestand op cassette)
- BAUD selecteert BAUD-rate voor cassette-saven tussen 900 en 3000)
- DFILESLD FILES (geeft inhoud disk inclusief lengtes en vrije ruimte)
- SETDRIVE (selecteert default drive)
- STORESCREEN/RESTORESCREEN i bewaart/haalt compleet scherm terug)
- SCREENSAVE (maakt scherm na bepaalde tijd donker tegen inbranden)
- SCREEN/OF F (zet scherm aan/uit)
- CLEARSPRITES (wist alle spntes)
- INIPSG (miteert sound-generator. stopt geluid direct)
- INIFNK (zet functietoetsen terug op originele waarden)
- KILLBUF (wist toetsenbord-buffer)
- GET (pakt eerstvolgende toetsdruk)
- P AUSE (wacht bepaalde ti|d of tot toetsmdruk)
- CAPSON/OFF (zet hoofdletter-mode aan/uit)
- POL (kijkt of printer on-ltne staat)
- BISET BIPRINT (selecteert bit image mode op printer)
- SC REENDUMP (stuurt beeldscherm naar printer)
- DPEEK (geeft de inhoud van 2 geheugenadressen samen; 0-65536)
- DPOKE (zet getal 0-65S36 in twee opeenvolgende geheugenadressen)
- LOWER (verzekert kleine letters in string)
- UPPER (verzekert hoofdketters in string)
- STATUS/L5TATUS (geeft overzicht geheugengebruik)
- UNNEW (haalt programma terug na NEW)
- FIND (zoekt tekst in BASlC-programma)
- REPLACE (vervangt tekst in BASlC-programma)
- MOVLIN (verplaatst BASlC-regels)
- COPLIN (kopieert BASIC-regels)
- CODETODATA (zet geheugeninhoud om in DATA-regeb)
- LISTGO LLISTGO (overzicht regelnrs. waar GOSUBvGOTO's heenspringen)
- LISTLIN/LLIST (overzicht regelnrs waarin GOSUB’s/GOTO’s voorkomen)
- LIST PROC LUST PROC (overzicht procedures)
- LISTVAR. LLISTV AR (overzicht variabelen)
- LISTTYPE LLISTTYPE ioverzicht vanabelen-typermgen)
- LISTDATA LLISTDATA (overzicht regelnrs. met DATA-statements)
- LISTUSR LLISTUSR (overzicht adressen door DEFUSR's aangegeven)
- LISTPSG/LLISTPSG (overzicht instellingen geluidsgenerator)
- LISTSCREEN/LLISTSCREEN (overzicht SCREEN-waarden)
DELTA BASIC werkt op alle MSX-computers met tenminste 64K geheugen Het wordt van tevo¬
ren m het geheugen geladen, en neemt slechts enkele bytes van de beschikbare BASIC-ruimte af. Al¬
le beekJscherm-opdrachten werken in SCREEN 0, I en 2. DELTA BASIC bli|ft in het geheugen ook
na een RESET Het programma heeft een uitgebreide Nederlandstalige handleiding, met natuurlijk
een syntax-overzicht van alle nieuwe commando's en functies, en tal van voorbeeldprogramma's.
DELTA BASIC is te bestellen bij uw dealer, of rechtstreeks bij Filosoft. Profiteer van een lage prijs
voor een prima programma;
DELTA BASIC disk: f95,- cass.: f 89,-
INFORMATIE
Vraag de gratis folder aan (vermeld wel het type van uw computer) d.m.v. een telefoontje
(050-137746). of een briefkaartje naar FILOSOFT. POSTBUS 1353. 9701 BJ GRONINGEN
Filosoft produkten zijn verkrijgbaar m iedere goede computerwinkel, maar ook rechtstreeks te
bestellen door storting van het bedrag + f 3,50 verz kosten op giro 20792 t.n.v. Filosoft. Gronin¬
gen Telefonische bestellingen (+ f 6.50 rembourskosten extra) worden zo mogelijk nog dezelfde
dag verzonden. Deaieraanvraag welkom.
8 MSX MOZAIK
Diskette info
DISKETTE INFORMATIE
Als je een tijd lang je programma’s op
diskette hebt opgeslagen dan komt op
een gegeven ogenblik de wens naar boven
om eens wat nader geïnformeerd te wil¬
len zijn over bepaalde zaken zoals die
op onze diskette's worden geregeld.
Bijvoorbeeld; informatie over hoeveel
sectoren. Of wil ik van een of ander
programma nu juist over de FAT’s (File
Allocate Tabel) een of ander weten. Nog
een boeiende vraag is, op welke secto¬
ren bevindt zich een programma?
Welnu, om deze vragen op te lossen
moest er een programma gemaakt worde».
Tegelijkertijd zijn er in het programma
een aantal truuks verwerkt welke niet
in de normale handboeken beschreven en
uitgelegd zijn. Alleen daarom al is dit
programma interesant. Vooral als je als
gevorderd disk gebruiker eens wat meer
wilt weten. Dan kunnen bepaalde stukken
van het programma "eruitgelicht" en
gebruikt worden bij eigen programma's.
Omdat in het programma veel print op¬
drachten voorkomen maak ik de beschrij¬
ving niet al te groot. Bij het naplui¬
zen van dit hulpje kan snel genoeg
achterhaald worden, wat welke funktie
heeft. Als je dit programma gebruikt
doe dat dan voorlopig alleen met z.g.w.
copy diskettes, als er dan iets mis
gaat dat is in ieder geval het program¬
ma niet verloren. Men kan namelijk met
dergelijke manupilaties de een of an¬
dere sector (verknallen) en dan is het
uiteraard uit met de pret. Een disk 1/0
error is het gevolg. En daarmee is het
programma meestal voorgoed verloren.
PROGRAMMA.
Zoals gezegd is het programma niet al
te moeilijk en daarbij nog vrij eenvou¬
dig van opzet. Vooral het gebruik van
beeldscherminformatie doormiddel van
vragen (indien nodig) en de volgorde
van funktie afbeelding zorgt er voor
dat programma snel begrepen wordt. Ook
is voorzien in een print optie, maar
deze is speciaal ingericht voor een MSX
printer en met name een VW 0030 van
Philips. Hiervoor is regel 420 verant¬
woordelijk. Mocht u dit aan willen
passen voor een andere printer, dan
hebben deze instrukties de volgende
betekenis.
lprintchrS(27); "Q" staat voor conden-
sed, en is voor veel andere printers
veelal als Lprintchr$(13); in te vul¬
len.
lprintchr$(27);"L023 M staat voor in¬
stelling linkerkantlijn.
En lprintchr$(27);"/105" staat voor
instelling rechterkantlijn.
U moet dan in uw eigen handleiding
opzoeken hoe dit in gevuld moet worden.
Concreet betekent dit dat de afdruk op
papier als kolom van 80 tekens in C0N-
0ENSED mode ongeveer in het midden
afgedrukt wordt. Het gebruik van het
programma is vrij eenvoudig. Hebt u het
programma ingetikt save dit dan als
eerste op een diskette voordat u het
programma opstart.
En als laatste; hebt u geen diskdrive,
dan hebt u niets aan dit programma. Het
werkt dus absoluut niet van tape.
MSX-MOZAIK 9
Program: B:dskinfo.asc
Kontrole: MSX
10 '***#**#***##*****##**#**#*#**
11 '* *
20 '* MSX MQZAIK *
30 '* *
40 '* Alle mogelijke informatie *
41 '* *
42 '* over MSX diskettes *
43 '* *
44 'ft****************************
45 '
302 100 CLEAR200,&HB9FF
293 110 DIM DTt (1)
682 120 GOSUB 2050
600 130 KEYOFF:SCREEN 0:WIDTH 40:COLOR 15
,8
567 140 PRINT" r -
W-
-1 u.
692 150 PRINT"| M S X - M 0 Z A
IK | “ •
402 160 PRINT 1 "----
W-
736 170 GOSUB 2090
033 180 LOCATE 1,14:PRINT"Hoeveel zijden
heeft uw drive (1/2) ?"
657
190
TA*
=INKEYI:IF
TA*="" THEN
190
932
200
IF
TA$="1"THEN
LS=1 :GOTO
230
965
210
IF
TA$="2“THEN
LS=2 :GOTO
230
415 220 GOTO190
186 230 LOCATE 0,14:PRINT SPC(40)
184 240 LOCATE 8,14: PRINT"plaats disk in
drive A:"
676 250 LOCATE 8,16:PRINT"Druk dan <RETUR
N > “
595 260 TA$=INKEY$:IF TA$="" THEN 260
146 270 IF ASC(TA*)< >13 THEN 260
463 280 LOCATE 0,14:PRINT SPC(120)
148 290 LOCATE 9,14: PRINT"Gegevens naar
printer <J/N)? U
443 300 TA*=INKEY*:IF TA*=" U THEN 300
539 310 IF TA$ = 11 J" OR TA*="j" THEN DR=1:
GOTO 340
599 320 IF TA$ ="N" OR TA*="n" THEN DR = 0:
GOTO 420
353 330 GOTO 300
189 340 LOCATE 0,14:PR I NT SPC<40)
452 350 LOCATE 10, 9:PRINT"Printer inscha
kelen!"
648 360 LOCATE 1,14:PRINT"Disk-titel of
naam aangeven.“
818 370 LOCATE 1,16:INPUT”Naam: ";DT*
425 380 LOCATE 0,11:PR I NT SPC (120)
466 390 LOCATE 0,14: PRINT SPCU20)
447 400 LPRINT CHR*(27); "Q“; :LPRINT CHR*(
27); "L025";:LPRINT CHR* (27);"/105";:L
PR I NT"Disk-Protokol: "; DT*
907 410 LL*=STRING*(80,"■"):LPRINT LL*:G0
TO 430
186 420 LOCATE 0,14:PRINT SPC(40)
270 430 LOCATE 0,5:GOTO 450
761 440 LOCATE 0,6
764 450 P0KE&HBA34,15
916 460 POKE&HBA35,0
143 470 POKE&HBA36,0:POKE&HBA37,0
529 480 P0KE&HBA38,0:P0KE&HBA39, &HC0
631 490 DEFUSR=&HBA20:Z=USR(0)
001 500 IB*=HEX*(PEEK(6HC000))
255 510 PRINT" BYTE 0: &
H"; IB*:IFDR=0THENGOTO530
363 520 LPRINT" BYTE 0:
&H";IB*
070 530 PRINT" DISKCODE: »
;CHR*(34);:FORF=&HC003 TO &HC00A :PRIN
TCHR$(PEEK(F));:NEXTF:PRINTCHRt(34):I
FDR=0THEN550
562 540 LPRINT" DISKCODE:
" ;CHR$(34) ; : FORF=?<HC003 TO &HC00A:LPR
INTCHRI(PEEK(F));:NEXTF:LPRINTCHR*<34
)
789 550 BS=PEEK (&HC00B) +256*PEEK (&HC00C)
573 560 PRINT" BYTES/SEKTOR:";
BS:IFDR=0THEN580
242 570 LPRINT" BYTES/SEKTOR:"
; BS
193 580 PRINT" SEKTOREN/CLUSTER:";
PEEK(&HC00D) :IFDR=0THEN600
830 590 LPRINT" SEKTOREN/CLUSTER:"
;PEEK (&HC00D)
997 600 RS=PEEK (&HC00E) +256*PEEK (&HC00F)
038 610 PRINT" GERESERVEERDE SEKTOREN:";
RS:IFDR=0THEN630
317 620 LPRINT" GERESERVEERDE SEKTOREN: 11
; RS
331 630 PRINT" FAT'S:";
PEEK <&HC010):IFDR=0THEN650
125 640 LPRINT" FAT'S:"
; PEEK (8cHC010)
910 650 DE=PEEK(&HC011)+256*PEEK(&HC012)
739 660 PRINT" AANWEZIGE DIRECTORY:";
DE: IFDR = 0THEN680
604 670 LPRINT" AANWEZIGE DIRECTORY:"
; de
10 MSX-MOZAIK
073 680 SD=PEEK(liHC013)+256*PEEK(&HC0l4)
994 690 PRINT" SEKTOREN/DISKETTE:";
SD: IFDR=0THEN710
104 700 LPRINT" SEKTOREN/DISKETTE:"
; SD
396 710 PRINT" ID-BYTE: &
H";HEX$(PEEK<&HC015)):IFDR=0THEN730
581 720 LPRINT" ID-BYTE:
&H"; HEX* (PEEK <ïcHC015))
227 730 SF=PEEK(&HC016)+256*PEEK(&HC017Ï
831 740 PRINT" SEKTOREN/FAT:";
SF:IFDR=0THEN760
481 750 LPRINT" SEKTOREN/FAT:"
; SF
400 760 SS=PEEK(&HCB18)+256+PEEK (&HC0 19)
308 770 PRINT" SEKTOREN/SPOOR:";
SS:IFDR=0THEN790
938 780 LPRINT" SEKTOREN/SPOOR:"
; SS
763 790 AM=PEEK(&HC01A)+256*PEEK(fcHC01B)
704 800 PRINT" EEN OF TWEE ZIJDEN:";
AM:IFDR=0THEN820
642 810 LPRINT" EEN OF TWEE ZIJDEN:"
* AM
966 820 VS=PEEK(&HC01C) +256*PEEK(iHC01D>
669 830 PRINT" VERBORGEN SEKTOREN:";
VS
874 840 DA=fcHC000+(<RS+(SF*PEEK(fcHC018)))
) *512
651 850 CA=iHC000+RS*512
718 860 IFDR=0THEN8B0
758 870 LPRINT" VERBORGEN SEKTOREN:"
;VS:LPRINT LLt:LOCATE 0,5:PRINTSPC(40
):GOTO 920
086 880 IF DR=1THEN LPRINT:LPRINT"-
:GOTO920
630 890 LOCATE0,22:PRINT" VERDER
MET <RETURN> !";
601 900 TA4=INKEY$:IFTAf<>CHR$(13)THEN900
406 910 BEEP:LOCATE0,22:PRINT"
■ ,
781 920 LOCATE0,21:F0RF=21T04 STEP-l:LOCA
TE0,F-1:PR INTSPACE*(40);:NEXTF:LOCATE
0,7
670 930 FORF=DA TO DA+31
179 940 IFPEEK(F)=0THENNEXTF: RUN
740 950 GOSUB 2090
863 960 LOCATE 0,4:F=DA+40:NEXTF
840 970 PRINT" FILENAME: ";CHR$(34);:F
ORF=DA TO DA+10
960 980 IFPEEK(F) >31ANDPEEK (F) < M27THENPR
INTCHR*(PEEK(F));ELSEPRINT"_";
122 990 IFF=DA+7THENPRINT".
036 1000 NEXTF:PRINTCHRf(34):IFDR=0THEN6O
TO1050
009 1010 LPRINT" FILENAME: ”;CHR$<34);
:FORF=DA TO DA+10
340 1020 IFPEEK(F)>31ANDPEEK(F)<>127THENL
PRINTCHR*(PEEK(F));ELSELPRINT"_“;
537 1030 IFF=DA+7THENLPRINT".";
048 1040 NEXTF:LPRINTCHR$(34)
177 1050 IFPEEK(DA)=229THEN6K=1ELSE6K=0
676 1060 PRINT" ";
751 1070 FORF=DA TO DA+10
198 1080 F*=HEX*(PEEK(F) ): IFLEN(F$K>2THE
NF*=" "+F*
801 1090 PRINTFI;" ";:IFF=DA+7THENPRINT".
■.
628 1100 NEXTF:PRINT:PRINT:IFDR=0THENGOTO
1160
695 1110 LPRINT" ";
738 1120 FORF=DA TO DA+10
185 1130 F$=HEX$(PEEK(F)):IFLEN(Ff)<>2THE
NF$=" * +Ff
315 1140 LPRINTF4;" ";:IFF=DA+7THENLPRINT
• ■.
• >
893 1150 NEXTF:LPRINT:LPRINT
335 1160 PRINT" ATTR.-BYTE:";PEEK(DA+11)
: IFDR=0THEN1180
591 1170 LPRINT" ATTR.-BYTE:";PEEK(DA+11
)
103 1180 Tl$=BIN$(PEEK(DA+22))
772 1 190 IFLEN(TU)O8THENT1$ = M 0" + T1$:GOT
01190
110 1200 T2*=BINf(PEEK(DA+23))
535 1210 IFLEN(T2f)<>8THENT2$="0"+T2«:GOT
01210
443 1220 T3$=T2t+T1 %
970 1230 S1$=MID$(T3$,1,5)
089 1240 S2I=MID>(T3$,6,6)
076 1250 S3$=MID4(T34,12,5)
938 1260 Tl=VAL("tB" + SU)
965 1270 T2=VAL ("liB"+S2f)
974 1280 T3=VAL("fcB"+S3$)*2
626 1290 T1$=STR$(T1):T1J=MID4(T1$,2,LEN(
Tl«)-1):IFLEN <T1$)< >2THENT11=“0"+T1 $
893 1300 T2t=STR$(T2):T2$=MID$(T24,2,LEN(
T2t)-1):IFLEN(T2*><>2THENT2*="0"+T2$
188 1310 T3$=STR*(T3):T3$=MID»(T3J,2,LEN(
T3*)-l):IFLEN<T3$)<>2THENT3I=“0"+T3$
MSX-MOZAIK11
UURTIJD
369 1320 PRINT"
*;":“;T3*
"; T1 *
T2
535 1330 IFDR=0THEN1350
07B 1340 LPRINT" UURTIJD: ";T1*;":";T
2$;": “; T3I
144 1350 Tl*=BIN*<PEEK(DA+24))
725 1360 IFLEN<T1*)O8THENT1$ = “0"+T1$:GOT
01360
179 1370 T2*=BIN$(PEEK(DA+25))
877 1380 IFLEN(T2*)<>8THENT2*="0“+T2*:GQT
01380
466 1390 T3*=T2*+T1 $
005 1400 S 1$=MID*(T3*,1,7)
080 1410 S2*=MIDt(T3t,8,4)
071 1420 S3*=MID*(T3t,12,5)
769 1430 Tl=VAL("ïiB" + Sll) + 1980
960 1440 T2=VAL("&B"+S2I)
987 1450 T3=VAL(“&B"+S3I)
735 1460 T1$=STR$(T1):T1$=MID$(T1*,2,LEN(
Tl*)-1):IFLEN<T1$)< >4THENT1*="0"+T1*
916 1470 T2$=STR*(T2):T2$=MID$(T2$,2,LEN(
T2*)-1)ïIFLEN(T2*)< >2THENT2*="0"+T2*
211 1480 T3*=STR*(T3):T3$=MID*(T3*,2,LEN(
T3*>-1):IFLEN(T3*)< >2THENT3*="0"+T3*
783 1490 PRINT" DATUM: "; T3$; ". "; T2
*;■.";Tl*
511 1500 IFDR=0THEN1520
332 1510 LPRINT" DATUM: ";T3$;".";T
2f;". “; Tl*
792 1520 FG=((PEEK(DA+31)*256+PEEK(DA+30)
)*256+PEEK(DA+29))«256+PEEK < DA+28)
216 1530 PRINT" GROOTTE:";FG;"Bytes“:
IFDR=0THENGOTO1550
454 1540 LPRINT" GROOTTE:";FG;"Bytes"
420 1550 IFGK=1THEN6OTO2030
566 1560 EC=PEEK(DA+26)+256*PEEK(DA+27)
530 1570 GS=( (SF*2+2)+EC*PEEK(fcHC00D) )+2
405 1580 PRINT" SOORT: ";
976 1590 IFDRMTHENLPRINT" SOORT: "
563 1600 IFLS=1ANDGS>719THENPRINT"???":G0
TO1810
084 1610 IFLS=2ANDGS>1439THENPRINT"???":G
OTO1810
853 1620 P0KE&HBA34,1
854 1630 P0KE&HBA35,0
916 1640 P0KE&HBA36,GS-(INT(GS/256)*256):
P0KE&HBA37,1NT (GS/256)
090 1650 POKE&HBA38,0:POKEfcHBA39,&HDC
277 1660 DEFUSR s &HBA20:2=USR(0)
059 1670 IFPEEK < &HDC00) O&HFFTHEN1700
756 1680 PRINT"BASIC":IFDR = 1THENLPRINT"BA
SIC"
696 1690 GQTQ1820
264 1700 IFPEEK <&HDC00)<>{(HFETHEN1780
173 1710 PRINT"BINIAR":IFDR=1THENLPRINT"B
INAIR"
123 1720 B1*=HEX$(PEEK(&HDC01)+256*PEEK(&
HDC02))
262 1730 B2*=HEXI(PEEK(&HDC03)+256*PEEK(&
HDC04))
401 1740 B3$=HEX$(PEEK(&HDC05)+256*PEEK(&
HDC06))
334 1750 PRINT" Van: &H";B1*;" tot: &H"
;B2I;" Start: &H";B3*
224 1760 IFDR=1THENLPRINT" Van: &H";B1*
tot: &H“; B2* j" Start: *H";B3*
692 1770 GOTO1820
811 1780 PRINT"ASCII of DOS"
350 1790 IFDR=1THENLPRINT"ASCII of DOS"
673 1800 GOTO1820
434 1810 IFDR=1THENLPRINT"???"
296 1820 PRINT"Programma ligt op de volge
nde sektoren:"j:IFDR=0THEN1840
140 1830 LPRINT"Progranin>a ligt op de volg
ende sektoren:";
030 1840 PRINTGS;“+“;GS+1;:IFDR=1THENLPRI
NT6S;"+";GS+1;: PM=0
521 1850 E1=INT(EC/2)*2
621 1860 IFE1/20INT (E1/2)THENE1=E1-1
783 1870 E2=E1*1.5
509 1880 E3=CA+E2
929 1890 E5*=HEX*(PEEK(E3)):IFLEN(E5t)=1T
HENE5*="0"+E5*
406 1900 E6*=HEX*(PEEK(E3+1)):IFLEN(E6*)=
1THENE6I="0"+E6$
564 1910 E7*=HEX*(PEEK(E3+2)):IFLEN(E7$)=
1THENE7*="0"+E7*
269 1920 E5$=RIGHTI(E6$,1)+E5*
912 1930 E7*=E7*+LEFT*(E6*,1)
356 1940 E8*=E5*:IFEC/2<>INT(EC/2)THENE8*
=E7*
836 1950 IFE8*="FFF"THENGOTQ2030
967 1960 GC=VAL("«iH" + E8*)
574 1970 GS=((SF*2+2)+GC*PEEK(&HC00D))+2
938 1980 PM=PM+1:IFPM=7THENPRINT".
:PM=PM+1
587 1990 IFPM>7THEN2010
571 2000 PRINT"+";GS;"+";6S+1;
252 2010 IFDR=1THENLPRINT" + ";GS; " + “;GS+15
12 MSX-MOZAIK
Computerbeelden op video
COMPUTERBEELDEN OP VIDEO.
Met de NMS 8280 is zoals bekend veel met
de vervaardigde videobeelden te doen.
Ondertitelen, mixen, titelschermen er
eindscherm etc.
Met uw 'gewone' MSX computer zijn er ook
nog leuke mogelijkheden m.b.t. het
aanmaken van een titelscherm en eind¬
scherm op uw videoband.
Wanneer u dit leest dan heeft u dus de
beschikking over een MSX-computer en een
videorecorder en camera.
U gaat alsvolgt te werk. U maakt eerst
een leuk titelscherm aan met de computer
d.m.v. bijvoorbeeld het bij de MSX-2
computer meegeleverde Designer Plus. U
kunt echter ook in basic een aardige
tekening of tekstscherm aanmaken.
U slaat dit op op disk of cassette.
Dan zijn er 2 mogelijkheden om het
computerbeeld op de videoband te krijgen
A. Middels het bij de computer meegele¬
verde aamluitsnoer voor aansluiting op
de T.V. Dit snoer kunt u vanuit de
computer aansluiten op de T.V. ingang
van de videorecorder.
B. Middels de afzonderlijke video/audio
ingang op de videorecorder met de
kabel met de bekende tulpstekertjes.
Wijze B geniet de voorkeur gezien de
betere beeldkwaliteit doch een derge¬
lijke ingang is niet standaard op iedere
videorecorder te vinden.
De audiosteker is geen probleem doch de
videosteker past niet zondermeer in de
videorecorder. Hiervoor is echter een
BNC verloopsteker in de handel voor plm.
f. 8,95.
Heeft u computer met de recorder verbon-
en volgens een van bovenstaande methoden
dan zet u de T.v. op de AV stand en een
eventuele schakelaar op de videorecorder
op camera. Vervolgens laadt u het door u
aangemaakte scherm in de computer. Het
beeld komt op het televisiescherm en is
het naar wens dan legt u het vast op de
videoband. Vervolgens kunt u de opnames
achter het aldus verkregen titelbeeld
zetten.
U zult wel moeten e xperimenteren met de
diverse kleuren. Sommige combinaties
ziin namelijk minder geslaagd.
Zo zijn er tal van aardige zaken te
bedenken om videobeelden met computer¬
beelden af te wisselen. Veel plezier!
VJeco©\g
736 2020 EC=GC:GQTQ1850
918 2030 PM=0:DA=DA+32
135 2040 GOTO880
592 2050 RESTORE2080
065 2060 FORF=fcHBA00 TO &HBA39
896 2070 READ A$:POKEF,VAL("&H"♦A$):NEXTF
sRETURN
483 2080 DATA C3,20,BA,E5,F5,C5,D5,E5,F5,
C5,D5,50,59,0E,lA,CD f 7D,F3,Dl,Cl,Fl,E
l,0E,2F,CD,7D,F3,Dl,Cl,Fl,El,C9,3A f 34
,BA,67,3A,35,BA,6F,ED,5B,36,BA,ED,4B,
38,BA,CD,03,BA,09,00,00,00,00,00,00
979 2090 LQCATE0,18sPRINT w r -
W-
547 2100 PRINT M | D I S K - I N
F 0 1-5
580 2110 PRINT" L -
W-J"
100 2120 RETURN
MSX-MOZAIK13
Fastan-test
FASTAN, faktureringspakket
Zoals bekend zal zijn is inmiddels al weer enige tijd voor MSX2 ccnputers een
door de uitgever als professioneel fakturingspakket aangemerkt programma
beschikt baar. Het programma dat we hier bedoelen heet FASTAN en is op de markt
gebracht door de in MSX-kringen alom bekende uitgeverij Stark Texel. De auteur
van het prograntna is de niet minder bekende A.C. J. Groeneveld, welke ook het
iets langer verkrijgbare FISTAN heeft geschreven. (Fistan omvat een compleet
programma voor het voeren van een financiële administratie).
Wat je bij een eerste aanblik van de
namen van beide programma's al zou
vermoed en: FISTAN/FASTAN dat heeft
misschien wel wat met elkaar te maken
blijkt bij het gebruik van de
programma's ook daadwerkelijk zo te
zijn. Zoals we nog nader zullen zien is
het mogelijk dat de mutaties vanuit het
Fastan-programma automatisch kunnen
worden verwerkt in Fistan. Het is
echter ook mogelijk cm het programma op
zichzelf te gebruiken.
Wat biedt in korte trekken geschetst het
faktureringspakket Fastan ? Een
professionele en komplete
orderadministratie met de volgende
mogelijkheden: flexibele faktuuropbouw
en -verschijningsvorm, uitgebreide
prij safspraakmoge1ijkheden,
onzetregistratie per debiteur en per
artikel of artikel-groep. Met andere
woorden: meer mogelijkheden dan de titel
Faktureringspakket zou doen vermoeden!
We zullen een aantal mogelijkheden eens
nader belichten.
HOEVEEL GEGEVENS KAN FASTAN VERWERKEN?
Zoals bij ELKE computer-toepassing (of
dat nu MSX2, een P.C. of een Mainframe
is) het geval is dient er rekening mee
te worden gehouden hoe groot de
verwerkingscapaciteit is van het
programma in combinatie met de
beschikbare MSX-computer. Daarbij is
namelijk van belang of er gewerkt gaat
worden met 1 of 2 (of meer) drives en
het feit of de drive(s) enkelzijdig dan
wel dubbelzijdig zijn.
Bij het gebruik van 1 enkelzijdige drive
kunnen ongeveer 400 debiteuren, 1500
artikelen, 100 orders (tegelijk) en 500
orderregels (tegelijk) worden
14 MSX-MOZAIK
opgeslagen. Het progranra or zich heeft
als maximale verwerkingscapaciteit 2047
debiteuren, 2047 artikelen, 32767 orders
en 32767 orderregels.
INGEBRUIKNÏMEN VAN FASTAN
Bij het programra wordt een uitvoerige,
overzichtelijke en
gebruikersvriendelijke handleiding
geleverd die stap voor stap de
inrichting van een bedrijf onder Fastan
beschrijft. Daarbij wordt o.a.:
- stilgestaan bij de berekening van de
bij de "implementatie" van het pakket in
te geven aantallen debiteuren, artikelen
enz
- uitgelegd hoe die Bedrijfsgegevens
kunnen worden ingevoerd. Het is zaak om
de berekening van de aantallen met de
nodige zorgvuldigheid (dus: met een
behoorlijke marge on t.z.t. nog uit de
voeten te kunnen) te verrichten. De
handleiding wijst er ook op: het is bij
een eenmaal in gebruik genomen
gegevensdiskette in een later stadium
NIET meer mogelijk om bijvoorbeeld het
aantal artikelen te vergroten!
Wanneer het programma wordt gebruikt in
combinatie met Fistan dan gelden er nog
een aantal voorschriften (zoals
overeenstemming met debiteuren- en
grootboeknunmers). Ook hier geeft de
handleiding voldoende uitleg.
Het ingebruiknemen wordt voltooid met
het aanmaken van een diskette met de
benodigde bestanden, welke in combinatie
met de disk met het programma gebruikt
moet gaan worden.
Je moet bij Fastan dus altijd met 2 (of
meer) diskettes werken. Eerste conclusie
is dan ook dat voor een goed
professioneel gebruik van het pakket
eigenlijk beschikt moet kunnen worden
over 2 diskdrives.
MOGELIJKHEDEN VAN FASTAN
In het kader van dit artikel is er van
afgezien cm uitvoerig in te gaan op de
-overigens zeer vele- mogelijkheden van
Fastan. Cm volledig te zijn zouden we
dan uitgebreid moeten ingaan op de
mogelijkheden van bijvoorbeeld het naar
eigen inzicht ontwerpen van de factuur-
layout. Zo kan voor de debiteuren
gekozen worden uit (negen) verschillende
standaardfactuurontwerpen.
Ook zouden we dan moeten uitweiden over
de toepassingsmogelijkheden bij de
inrichting van:
- het Artikelen-bestand (werken met
artikelgroepen, prijskodes,
staffelkorting verkooppijzen, etc. etc)
- het Debiteuren-bestand (5
verschillende prijskodes, afwijkende
prijsafspraken mogelijk,
kortingspercentages etc.) en -niet te
vergeten- de mogelijkheid cm bij het
afdrukken van de facturen gelijk de
accept-giro 's mee te laten printen.
We zouden het progranma ook te kort doen
als we dan geen aandacht zouden besteden
aan de diverse mogelijkheden om de
gegevens uit de bestanden in de vorm van
diverse overzichten te printen (zoals:
lijst vaste gegevens/prijslijst en
cmzetlijst van de artikelen, lijst vaste
gegevens/cmzetlijst -en eventueel ook
etiketten- van de debiteuren,
orderoverzichten per debiteur of per
artikel etc).
De handleiding geeft op de verschillende
onderdelen overigens een uitvoerige
beschrijving terwijl ook nog kan worden
verwezen naar een eerder gepubliceerde
recensie van Fastan in een collega MSX-
ocmputerblad.
ERVARINGEN BIJ HET GEBRUIK VAN FASTAN
Voor het gebruik van Fastan is zoals
reeds gezegd een goede handleiding
beschikbaar. In deze handleiding wordt
ondermeer ingegaan op het belang van het
kopiëren van uw administratie. Het is
daarbij van belang dat u de reserve
diskettes regelmatig voorziet van de
aktuele stand van uw administratie. Het
keuze menu biedt de gebruiker de
MSX-MOZAIK15
mogelijkheid om kopien van het orgineel
te maken.
In de praktijk wordt de noodzaak hiervan
nogal eens onderschat. Vooral wanneer
het in het begin allemaal zo goed gaat.
De gegevens kunnen onder meer verloren
gaan wanneer van diskette wordt
gewisseld zonder dat het programma
hierom heeft gevraagd. De gegevens
worden dan n.1. op de verkeerde diskette
weggeschreven, waardoor deze onbruikbaar
is geworden. Bovendien kunnen diskettes
slecht tegen hoge temperaturen en
vochtigheid. Ook het bewaren van een
diskette buitenshuis kan ingeval van
brand of diefstal voorkomen dat uw
gegevens totaal verloren gaan (voorkanen
is beter dan genezen). Het advies in de
handleiding on een diskette bijvoorbeeld
in uw auto te bewaren kant echter niet
erg professioneel over. Zeker wanneer u
bedenkt dat hoge temperaturen en
vochtigheid in de auto kunnen ontstaan.
Indien gebruik gennaakt wordt van de
integratie mogelijkheden met Fistan is
het van belang on zorgvuldig met deze
procedure on te gaan. Het is n.1. niet
mogelijk om de procedure te herhalen. De
verwerking binnen Fistan dient dan met
behulp van de boekingsstukken handmatig
te worden uitgevoerd. Het is jammer, dat
indien gebruik gemaakt wordt van de
integratie met Fistan, het programma
niet de mogelijkheid biedt on vooraf een
boekingsvoorschrift te maken. Hierdoor
kan worden voorkonen, dat de
journaalposten eventueel aan de hand van
de fakturen moeten worden
gereconstrueerd.
Het programma biedt ook de mogelijkheid
on gebruik te maken van periode/jaar-
afsluiting. Wanneer dit programma wordt
opgestart worden, indien gekozen wordt
voor periode afsluiting, de periodieke
omzetten in eenheden en geld per artikel
en de periodieke omzetten in geld per
debiteur op nul gesteld. Indien gekozen
wordt voor jaarafsluiting worden
bovendien de kumulatieve omzetten in
eenheden en geld per artikel en in geld
per debiteur op nul gesteld. Het is
echter wel van belang on in beide
gevallen vooraf de betreffende gegevens
uit te lijsten, cmdat ze anders verloren
gaan.
CONCLUSIE
Van Fastan kan worden gezegd, dat het
terecht pretendeerd professioneel te
zijn. Het programma houdt voldoende
rekening met de individuele wensen van
de gebruiker. De toepassingsmogelijk¬
heden zijn dan ook uitgebreid. Ondanks
het op het eerste oog ingewikkelde
programma, is het voor de gebruiker goed
te bedienen. De prijs van het pakket
bedraagt f 300,50. Of dit bedrag te hoog
is laten wij aan u zelf over. De
eventuele koper zal een afweging moeten
maken tussen de kosten voor het
handmatig verrichten van de
werkzaamheden en de kosten en het gemak
van het pakket.
16 MSX-MOZAIK
VRAM-hexdump
Prograa: Bsvram.asc
Kontrole: MSX
100 *
*********************<****
110 '
#
*
120 '
*
HEXDUMP PROGRAMMA *
130 '
t
*
140 '
*
*
150 '
t
(C) CHS *
160 '
1
*
170 '
ttt
180 '
181 '
OPSTARTEN MET CONTROL INGEDRUKT
408 410 PRINTI1,:PRINT#1,:PRINT*1,
53? 420 LOCATE,7:LINEINPUT"6EEF START ADR
ES (HEX) *;ADt
551 430 AD=VAL<"&H"+ADS$)
216 440 LOCATE ,9
982 450 LINEINPUT"6EEF SLOT (0,1,2,3,V)
•;SLt:IFSL#=*"THEN450
921 460 CLS:PRINT#1,"**#****#**♦ CH MONIT
OR *## SLOT ';SL*;" ***"
853 470 PRINT1U, STRINGf(39,45)
904 480 IF INSTR(SLJ,"V")THEN540ELSE740
190
200
210
220
mi ti al i sat i e
230 '
509 240 DEFUSR0-IHF2D0 ' RAM ROUTINE
505 250 DEFUSRl=fcHF2C0 ' VRAM ROUTINE
213 260 60SUB 990 ‘ INLEZEN DATA
653 270 DEFINTA-Z: KEY OFF
173 280 SCREEN0 ïCOLOR 1,15 :WIDTH40:
741 290 POKE&HFFFF,&HAA ’ PHILLIPS POKE
266 300 PRINT" *** HEX DUMP ***"
679 310 PRINT
249 320 PRINTSTRING$(39,195)
330 '
340 ' --
350 ' INLEES ROUTINE
360 ' ---
370 '
235 380 PRINT" HEXDUMP UITPRINTEN (P) ?"
037 390 SP$=INKEY>: IFSP$=" M THEN 390
352 400 IF SP*="P" THEN OPEN "LPT:" FOR O 490 *
UTPUT AS 1 ELSE OPEN "CRT:" FOR OUTPU 500 '
T AS 1
MSX-MOZAIK17
510 ' vram uitlees routine
520 * -
530 '
474 540 A=USR1(0)
590 550 DEFSNGY,X,C:Y=AD+40960!
875 560 FQRX=YTQY+&H4000STEP8
388 570 IFX>&HE000-8+2 A 16THENEND
534 580 PRINT#l,RI6HT$("0000"+HEX#(X-4096
0 ! ) , 4 ); “ ";
390 590 FÜRY=0TO7
850 600 PRINT#1,RIGHT$("00"+HEX$(PEEK(X+Y
> > * 2 ); “
781 610 NEXTY
052 620 PRINTil,"
386 630 FORZ=0TO7
015 640 LETC = PEEK (X + Z)
258 650 IF032ANDC0127THENPRINT#1,CHR$(C
);ELSEPRINT#1,“.*;
799 660 NEXTZ
733 670 IF SP$="P"THENPRINT#1," "ELSE PRI
NT#1,“ "5
787 680 NEXTX
690 '
700 ' ..
710 ' ram uitlees routine
720 ' -
730 '
276 740 P0KE&HF2DE,VAL("&H"+RIGHT$(AD$,2)
)
572 750 P0KE&HF2DF,VAL("&H"+LEFT$(AD$,2))
209 760 P0KEï<HF2E4,VAL("8<H"+SL$)
912 770 A=USR(0)
858 780 Y=&HC000:FORY s YTOY+159STEP8
587 790 PRINT#1,RIGHT$("0000"+HEX4(Y-(Y-A
D)),4) ; "
800 :
210 810 AD=AD+8
478 820 F0RX=YT0Y+7
894 830 LETZ=PEEK(X):IFZ>15THENPRINT#1,HE
X*(Z);:ELSEPRINT#1, "0";HEX*(Z) ;
164 840 PRINT#1," ";
783 850 NEXTX
062 860 PRINT# 1, ”";
327 870 FOR A=YT0Y+7
135 880 C=PEEK (A) s IF C> = 32AND C0127AND C
<224THENPRINT#1,CHRt(C);ELSE PRINT#1,
II II a
607 890 NEXTA
722 900 IF SP$="P"THENPRINT#1," "ELSE PRI
NT# 1,“ *;
784 910 NEXTY
163 920 AD#=RIGHT$("0000"+HEXt(AD) ,4)
930 GOTO 740
940 '
950 ' ..
960 ' inlezen van de dataregels
970 ' --—.
980 '
990 FORR=&HF2C0TO&HF2F9:READA$:POKER,
VAL ( 1
'J<H"+A$) : NEXTR
1000
1010
*
1020
' overbrengen vram naar ram
1030
i
,
1040
1050
DATA
21,00,00
'LD HL,#0000
1060
DATA
11,00,A0
‘LD DE,#A000
1070
DATA
01,00,40
'LD BC,#4000
1080
DATA
CD,59,00
'CALL #0059
1090
DATA
C9
'RET
1100
1110
1120
DATA
00,00,00
'NOP
1130
* overbrengen van 150 bytes
uit gekozen slot naar ram
1140
#
,
1150
1160
DATA
F3
'Dl
1170
DATA
21,00,3F
'LD HL,#3F00
1180
DATA
01,A0,00
'LD BC,#A000
1190
DATA
C5
'PUSH BC
1200
DATA
DD,21,00,C0
'LD IX,#C000
1210
DATA
FD,21,00,3F
'LD IY,#3F00
1220
DATA
FD,E5
'PUSH IY
1230
DATA
El
'POP HL
1240
DATA
3E, 00
'LD A,0
1250
DATA
CD, 0C,00
'CALL #C
1260
DATA
DD,77,00
'LD (IX+00),A
1270
DATA
DD, 23
'INC IX
1280
DATA
FD, 23
'INC IY
1290
DATA
Cl
'POP BC
1300
DATA
0B
'DEC BC
1310
DATA
C5
'PUSH BC
1320
DATA
78
'LD A,B
1330
DATA
BI
'OR C
1340
DATA
20, EA
'JR NZ,LOOP
1350
DATA
FB
'EI
1360
DATA
33
'INC SP
1370
DATA
33
'INC SP
1380
DATA
C9
'RET
1390
RETURN
427
579
062
311
110
591
519
021
479
467
259
481
306
457
640
443
168
656
596
383
404
443
417
461
386
418
424
630
312
315
522
124
18 MSX-MOZAIK
Kopstand-utility
KOPSTAND UTILITY
Hoewel de diskdrive bij de meeste
MSX'ers wel aanwezig is wordt de
cassette recorder nog regelmatig
gebruikt. Er zijn nogal wat
fabrikanten, die een cassette recorder
voor MSX computers op de markt brengen.
Bij de aanschaf van een MSX computer
kan een goede cassette recorder een
hoop problemen besparen. Bij de
aanschaf van een cassette recorder moet
men op de volgende punten letten:
1. Zit er ee-n REMOTE aansluiting op ?
2. Zit er een MONITOR op ?
3. Kan de KOPSTAND geregeld worden ?
4. Zit er een PHASE knop op ?
3. Zit er een TELLER op?
6. Is de cassette band te zien?
7. Zijm REV en CUE aanwezig ?
8. Kan men spoelen zonder dat de REMOTE
er telkens uit gehaald moet worden.
Een cassette recorder, die al deze
mogelijkheden heeft, is bijvoorbeeld de
SANYO TRD 1000. Bij dit model is het
zelfs mogelijk de kopstand te regelen,
terwijl de cassette loopt.
DE KOPSTAND
MSX computers maken standaard gebruik
van Frequency Shift Keying System voor
het saven op cassette. De
standaardsnelheid is 1200 baud, hetgeem
4 maal zo snel is als bij de Commodore
64. Om goed in te kunnen lezen moet de
opname kop in de cassette recorder
exact haaks op de band staan. Is dit
niet het geval dan klinkt het geluid
zachter en doffer. Vooral met het
uitwisselen van basic programma's kan
een niet goed ingestelde kopstand
problemen geven. Er zijn speciale
programma's op de markt (bijvoorbeeld
de HEAD ALIGMENT KIT van AACKOSOFT) om
de kopstand goed in te stellen.
De volgende twee programma's zijn ook
bedoeld om de kopstand te regelen. Het
eerste programma schrijft 8 blokken van
800 bytes naar de cassette recorder.
Deze kunnen met het tweede programma
worden ingelezen. Indien het inlezen
goed gaat, dan wordt het hele scherm
met zwarte blokjes gevuld. Indien er
fouten optreden, dan worden deze als
vraagtekens zichtbaar. De bedoeling is
de kopstamd zo te regelen, dat er geen
vraagtekens meer op het scherm
verschijnen. Als men programma's gaat
uitwisselen dan kan men de testblokken
aan het begin van de band zetten. De
ontvanger van de programma's kan dan de
kopstamd hiermee zo inregelen, dat er
foutloos ingelezen wordt.
MSX-MOZAIK 19
Bestellingen
Program: B:blkscr5.asc
(Controle: MSX
Bestellingen van diskettes en cassettes
Bedrag onder vermelding van uw wens overmaken op
gironummer POSTBANK: 1367088 tnv De MSX-er te Bussum.
Niet vergeten uw bestelling te vermelden. Bij diskettes
hebt u uw bestelling binnen twee a drie weken in huis,
bij cassettes duurt het iets langer, maar maximaal vier
weken. Deze tijd is noodzakelijk, omdat we niet iedere
avond tijd hebben om uw bestellingen in orde te brengen.
Hopelijk hebt u begrip voor deze situatie. Echter
bovenstaande tijd mag in de huidige situatie niet worden
overschreden.
Geef uw IBM MSX-eigenschappen met de GOVRAM-routines:
disketteversie: f17,75
cassetteversie: f12,75
MSX-werkgroep programma's deel 1:
disketteversie: f17,75
cassetteversie: f12,75
MSX-werkgroep programma's deel 2:
disketteversie: f17,75
cassetteversie: f12,75
MSX-werkgroep programma's deel 1 en 2:
disketteversie: f32,75
cassetteversie: f25,00
Het beste van MSX-MOZAIK 1985:
disketteversie: f19,75
cassetteversie: f15,75
Het beste van MSX-MOZAIK 1986:
disketteversie: f19,75
cassetteversie: f15,75
169
078
577
250
116
019
053
388
874
610
976
386
202
475
059
904
076
902
381
240
288
675
**************************
BLOKSCHRIJVER
<C) CHS
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190 'SAVE"BLKSCR5.UTI'20-03-88
200 SCREEN0:CL5:MIDTH40
210 GOSUB 410
**************************
220 PRINT’’**# chs ****** azimut kit
*** msxl ***“
*
230 PRINTSTRINGf(39,195)
240 INPUT"baudrate 1200/2400 1/2";KZ
250 IF KZ=1 THEN SCREEN,,,1:GOTO 280
260 IF KZ=2 THEN SCREEN,,,2:GOTO 280
270 GOTO 240
280 POKEStHDl 19 , ASC ("| u )
290 PRINT"IK SCHRIJF NU 8 CONTROLE BL
OKKEN"
300 DEFUSR=&HD400:A=USR<0)
310 F0RX=1 TO 8
320 MOTOR ON
330 PRINTX
340 F0RT=1 TO 200:NEXT
350 A=USR(0)
360 NEXT
370 MOTOR OFF
380 END
390 '
400 ' --—.-
410 ' inlezer
420 ' -..
430 '
440 RESTORE410:FORR=&HD400TO&HD42A
450 READAI:POKE R, VAL("&H"+A*):NEXTR
460 DATAF3,F5,C5,D5,E5,CD,F3,00:'D400
Het beste van MSX-MOZAIK 1987:
disketteversie: f26,75
cassetteversie: f21,75
914 470 DATA3E,00,CD,EA,00,01,20,03:'D408
663 480 DATAC5,Cl,0B,C5,78,61,28,08:‘D410
Wedstrijdprogramma's MSX-MOZAIK 1986:
disketteversie: f28,99
cassetteversie: f23,99
504 490 DATA3E,DB,CD,ED,00,C3,11,D4:'D418
395 500 DATACD,E7,00,C1,E1,D1,C1,F1:‘D420
Wedstrijdprogramma's MSX-MOZAIK 1987:
disketteversie: f29,99
cassetteversie: f24,99
950 510 DATAFB,C9,00,00,00,00,00,00:'D428
427 520 RETURN
20 MSX-MOZAIK
1 ' #*##*#*##**###*#***#***#*#
2 ' * KOPSTAND INLEZER *
3 ' * *
4 ' * (C) CHS *
5 ' * *
6 ' * USX MOZAIK 2-88 ♦
7 ' * *
8 * **************************
9 '
iea * SAVE-AZU4.BAS*'20-03-88
110 '••••inlezer.
209 120 RESTORE110:FORR=ltHD000TOt(HD24D
281 130 READAf:POKE R,VAL("iH B +A$):NEXTR
140 ' def usr=8ihD080: A=USR (0)
821 150 DATAF3,E5,D5,C5,F5,CD,42,D2:'D000
002 160 DATACD,87,D0,21,50,00,3E,DB:'D008
246 170 DATACD,4D,00,CD,E1,00,11,05: 'D010
360 180 DATA00,D5,CD,B7,00,DA,19,D2:'D018
781 190 DATAD1,1B,D5,7A,B3,28,0B,CD:'D020
169 200 DATAE7,00,CD,65,D0,CD,E1,00:'D028
217 210 DATA18,03,Dl,18,27,01,20,03:'D030
149 220 DATAC5,18,03,C1,18,DC,C1,0B:'D038
358 230 DATAC5,78,B1,28,F6,CD,52,D0:'D040
483 240 DATAFE,DB,2B,02,3E,3F,D3,98:'D048
706 250 DATA18,EC,C5,D5,E5,CD,E4,00:'D050
596 260 DATAE1,Dl,C1,C9,CD,E7,00,F1:'D058
258 270 DATAC1,D1,E1,FB,C9,F5,C5,D5:'D060
034 280 DATAE5,21,50,00,CD,C6,00,01: 'D068
264 290 DATA20,03,21,50,00,3E,20,CD:'D070
243 300 DATA56,00,21,50,00,3E,DB,CD:'D078
928 310 DATA4D,00,E1,D1,C1,F1,C9,21:'D080
494 320 DATAB0,F3,36,28,21,B3,F3,36:'D088
050 330 DATA00,23,36,00,21,B7,F3,36:‘D090
509 340 DATA00,23,36,08,21,AE,F3,36:'D098
617 350 DATA28,CD,6C,00,CD,CC,00,3E: 'D0A0
071 360 DATA0F,32,EA,F3,3E,01,32,E9:’D0A8
560 370 DATAF3,CD,62,00,CD,C3,00,DD: 'D0B0
771 380 DATA21,F 6 ,00,21,00,00,CD,E5:'D 0 B 8
144 390 DATAD0,DD,21,1F,D1,21,28,00: 'D0C0
815 400 DATACD,E5,00,21,98,03,DD,21:'D0C8
385 410 DATA48,Dl,CD,E5,00,21,70,03: 'D0D0
152 420 DATADD,21,71,D1,CD,E5,D0,21:'D0D8
617 430 DATA50,00,3E,DB,C9,DD,7E,00: ‘D0E0
591 440 DATAFE,40,C8,CD,4D,00,23,DD:'D0E8
052 450 DATA23,18,F2,CD,4D,00,2A,2A:' D0F0
288 460 DATA2A,43,48,53,2A,2A,2A,20: 'D0F8
177 470 DATA20,20,41,5A,49,40,55,54: 'D100
685 480 DATA20,49,4E,53,54,45,4C,4C:'D108
101 490 DATA45,52,20,20,20,2A,2A,2A: 'Dl 10
739 500 DATA4D,53,58,2A,2A,2A,40,2D:'Dl 18
711 510 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D120
713 520 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D128
715 530 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D130
717 540 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D138
177 550 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,40:‘D140
244 560 DATA20,69,6B,20,6C,65,65,73:'D148
076 570 DATA20,6E,75,20,38,20,62,6C:'D150
193 580 DATA6F,6B,6B,65,6E,20,69,6E:'D158
607 590 DATA20,20,20,20,20,20,20,20:'D160
MSX-MOZADC 21
590 600 DATA20,20,20,20,20,20,20,20:'D168
548 610 DATA40,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D170
714 620 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D178
716 630 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D180
718 640 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,20:'D188
720 650 DATA2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D,2D:'D190
643 660 DATA2D,40,6C,65,7A,65,6E,20:'D198
425 670 DATA69,73,20,6F,6E,64,65,72:'D1A0
294 680 DATA62,72,6F,6B,65,6E,20,20:'D1A8
608 690 DATA20,20,20,20,20,20,20,20:'D1B0
591 700 DATA20,20,20,20,20,20,20,20:'D1B8
132 710 DATA20,20,20,76,6F,6F,72,20:'D1C0
220 720 DATA6F,70,6E,69,65,75,77,20:'D1C8
922 730 DATA6F,70,73,74,61,72,74,65:'D1D0
035 740 DATA6E,3A,20,20,20,20,20,20:'D1DB
601 750 DATA20,20,20,20,20,20,20,20: 'D1E0
540 760 DATA20,20,20,20,64,65,66,75:'D1E8
664 770 DATA73,72,30,26,68,64,30,30:‘D1F0
094 780 DATA30,3A,61,30,75,73,72,28:'D1F8
725 790 DATA30,29,20,20,20,20,20,20:'D200
592 800 DATA20,20,20,20,20,20,20,20:'D208
877 810 DATA20,20,20,20,40,23,23,23:‘D210
484 820 DATA23,CD,65,D0,DD,21,9A,D1:'D218
606 830 DATA21,A0,00,CD,E5,D0,F5,3E:'D220
689 840 DATA01,32,DD,F3,3E,0F,32,DC:'0228
375 850 DATAF3,3E,00,32,61,F6,3E,20:'D230
471 860 DATACD,A2,00,F1,C3,32,D0,23:'D238
274 870 DATA23,23,C5,06,FF,C5,CD,9F:'0240
493 880 DATAFD,C1,10,F9,C1,C9,00,00:'D248
MSX-nieuws kort
*** MSX-NIEUWS ** KORT *X MSX-NIEUWS ***
Aackosoft bestaat niet meer doch draait
naar verluidt door onder de naam PREMIUM
Van PREMIUM zijn er twee 'nieuwe’ titels
op de markt t.w. FINAL COUNTDOWN en
PLAYHOUSE. De Final Countdown is een
wat verder uitgewerkte versie van Flight
Deck en Playhouse, voor MSX-2, is een
soortgelijk programma als Redlights of
Amsterdam. De gedigitaliseerde beelden
zijn echter vervangen door tekeningen.
Ook de bekende tekstverwerker SCRIBE is
wederom in prijs verlaagd en gaat nu van
de hand voor f. 129,--. Voor die prijs
een fraai stuk software.
Van KONAMI is inmiddels SALAMANDER te
koop, een programma in de stijl van
Nemesis doch nu ook met verticaal
scrollende levels afgewisseld met
horizontaal scrollende beelden. De SCC
geluidschip ontbreekt ook in dit
programma niet en een twee-spelers optie
is eveneens aanwezig, maar dan gelijk¬
tijdig.
Van MICRO VALUE zijn er 2 titels te koop
voor f. 14,95 per stuk genaamd QUASAR en
CETUS.
GRAND SLAM ENTERTAINMENTS brengt op disk
en cassette TERRAMEX. In dit spel moet
je de aarde redden van de ondergang door
een professor te zoeken. Grafisch een
fraai programma.
Van RACK'IT is op cassette verkrijgbaar
OCEAN CONQUEROR. Het gaat hier om een
duikbootsimulatie. Ondanks de melding op
het doosje dat het programma geschikt is
voor zowel MSX 1-64K als MSX 2 spijt het
me te moeten melden dat het programma
met geen mogelijkheid te laden valt in
een MSX 2 computer. In Engeland schijnen
ze na 4 jaar nog niet te weten hoe een
MSX computer werkt. De prijs f. 14,95.
Op 16 april wordt er door de SOFTSHOP
voor de 2e maal een MSX beurs georgani¬
seerd. Ook de MOZAIK zal op die beurs
niet ontbreken en wij hopen daar vele
lezers te mogen begroeten.
Door de P.T.C. wordt in de Brabanthallen
te 's-Hertogenbosch wederom een open dag
georganiseerd en wel op 7 mei as. Ter
plaatse worden de nieuwste ontwikkeling¬
en aangaande Philips computers getoond
en zijn er diverse handelaren aanwezig.
22 MSX-MOZAIK
Delta basic
DEL.™ ö AS IC
DELTA BASIC is een hulptaal voor
MSX-BASIC, waarmee de gebruiker een
aantal nieuwe keywords (commando's en
functies) ter beschikking krijgt. Toen
een paar jaar geleden MSX-2 op de markt
werd gebracht, werd er een aantal
nieuwe keywords aan MSX-BASIC
toegevoegd. Tellen we de MSX-DISK BASIC
keywords hierbij op dan is MSX BASIC
waarschijnlijk de programeertaal met de
grootste set keywords ooit op de markt
gebracht. DELTA BASIC voegt weer bijna
100 extra keywords toe.
DELTA BASIC werkt zowel op MSX-1 als
MSX-2 computers en wordt geleverd op
diskette of cassette. Een diepgaande
beschijving van alle nieuwe
mogelijkheden zou een heel tijdschrift
kunnen vullen, dus behandelen we
slechts een aantal keywords met hun
opties.
GEHEUGEN GEBRUIK
DELTA BASIC maakt gebruik van een deel
van de RAM, dat niet door MSX-BASIC
wordt gebruikt (00Q0-7FFF). Dit
geheugendeel wordt wel door MSX-DOS en
de MEMORY DISK gebruikt.
Delta basic laat volgens de handleiding
de mogelijkheid open om een 16 K MEMORY
DISK te instaleren in het
geheugengebied 0000-3FFF (page 3). Deze
page wordt ook door het STORESCREEN,
COMMON en CHAIN keyword gebruikt.
Bij het initialiseren van een 16 K
MEMORY DISK (CALL MEM IN I) bleef het
voor de test gebruikte systeem, een
NMS-8235 2.1, hangen en was alleen met
off/on uit een voortdurende reset te
halen. De 16 K MEMORY DISK bleek met
geen mogelijkheid te installeren (zie
opmerking).
Een ander punt van kritiek is dat,
wanneer het keyword RESTORESCREEN niet
vooraf gegaan wordt door een
STORESCREEN, de computer ook volledig
vast loopt. Voorzichtig met dit laatste
keyword dus. Overgens zijn dit de enige
echte bugs die we gevonden hebben.
HET COMMANDO QUIT
Er zijn er problemen te verwachten met
andere programma's die dezelfde
geheugenplaatsen gebruiken als DELTA
BASIC. Hiervoor wordt in het
bijgeleverde handboek gewaarschuwd.
Programma's zoals de X-BASIC compiler
en KNIGHT COMMANDER kunnen niet met
DELTA BASIC samenwerken. Ook met
TASWORD II mag DELTA BASIC niet meer
aanwezig zijn, zoals wij hebben
ondervonden.
Ook werkt MT-DEBUG niet als DELTA BASIC
is geïnstalleerd. DELTA BASIC gebruikt
een klein stukje geheugen vanaf 8000
tot 8068.
Wil men stoppen met DELTA BASIC en
bijvoorbeeld het BASICODE
vertaalprogramma of eerdergenoemde
programma's gebruiken, dan doet men er
verstandig aan om het nieuwe keyword
QUIT te gebruiken. Het keyword QUIT
schakelt DELTA-BASIC geheel uit en
voorkomt problemen met andere
programma's. Drukken op de reset knop
helpt niet, omdat DELTA BASIC zichzelf
dan weer herinstalleert en automatisch
het commando UNNiW wordt gegeven.
MSX-MOZAIK 23
DE HANDLEIDING
DELTA BASIC wordt geleverd met een zeer
goede handleiding van 70 bladzijden,
waarin voor ieder keyword een nieuwe
bladzijde wordt gebruikt. De opzet
lijkt op het MSX HANDBOEK van T. Sato.
Overigens is een dergelijk programma
zonder goede handleiding niet te
gebruiken. DELTA BASIC is geen
spelletje en heeft geen ingebouwde
hulp-optie.
DE NIEUWE KEYWORDS
De meeste keywords kunnen in een
programma verwerkt worden. Een paar
(bijv. MOVLIN) kunnen alleen in de
direkte mode gebruikt worden. Enkele
voorbeelde zijn :
COPLIN
Met COPLIN worden basic regels naar een
andere locatie in het programma
gekopieerd. Met MOVLIN worden de GOTO
en GOSUB'S automatisch aangepast, wat
erg handig is.
DEFPROC
DELTA BASIC geeft de mogelijkheid om
met procedures te werken, wat de
overzichtelijkheid van grotere
programma's sterk bevordert. In de
praktijk ziet dit er zo uit:
40 proc"hulpmenu"
50 proc"printermenu"
1000 def proc"hulpmenu”
routine hulpmenu
1099 endproc
2000 def proc"printermenu"
routine printmenu
2099 end proc
De procedures kunnen als aparte stukjes
programma worden gesaved en gemerged.
Belangrijk is dat alle sprongopdrachten
binnen de procedure blijven. De
procedures mogen niet genest worden.
Volgens de handleiding zou het keyword
MERGEPROC ook basicprogramma's kunnen
koppelen, waarbij het programma niet
als ASCII-file gesaved dient te zijn.
In de ons beschikbaar gestelde versie
ging dit echter af en toe goed fout,
dus deze optie alleen voor procedures
gebruiken.
De PROC-keywords zijn niet te
combineren met de zgn, ON-keywords
bijvoorbeeld :
10 on error proc "fout"
Ook mogen er in eenzelfde regel geen
andere statements staan, waarin PROC
voorkomt bijvoorbeeld :
10 def proc"hulpmenu" rem gaat niet
Wel is mogelijk :
10 DEFPROC’hulpmenu":rem gaat wel
FIND REPLACE
Met FIND kan men snel een bepaalde
tekst in een basic programma vinden.
Met REPLACE kan de gevonden tekst
eventueel vervangen worden. Keywords in
strings worden echter bij het zoeken
overgeslagen. Dit geldt ook voor
keywords die achter een rem teken staan
bijvoorbeeld :
540 'beep:printx,y,z
FIND BEEP zal de beep in regel 540 niet
vinden. Het comm&ndo werkt verder
probleemloos.
24 MSX-MOZAIK
dfiles
DFILES geeft, net zoals het normale
FI LES-keyword, een overzicht van de
files op een bepaalde diskette en
vermeldt tevens de lengte van de files.
Het is niet mogelijk een selectie te
geven. Ook is het jammer dat er geen
optie is om de aanmaak-datum van de
file weer te geven. Het commando
LDFILES zorgt ervoor, dat de file-namen
in een aantal kolomen naast elkaar door
de printer worden afedrukt.
KILL REM
KILL REM verwijdert alle rem
statements. Er is een optie, waarmee
kan worden voorkomen, dat regels,
waarheen een GOTO of GOSUB verwijst,
gewist worden. Dit is heel handig. Het
'-teken wordt niet verwijderd en kan
dus gebruikt worden om te voorkomen dat
bepaalde rem's gewist worden. Heel
slim. Met REPLAC£ kan men desnoods het
'-teken omzetten naar REM en alsnog
verwijderen. Het programma heeft geen
spacekill of shrinker optie.
LIST VAR
Dit keyword geeft een gesorteerd
overzicht van alle in een basic
programma voorkomende variabelen,
alsmede de regels waarin deze
variabelen worden gebruikt. De actuele
waarden van de variabelen zoals in
KNIGHT COMMANDER worden niet gegeven.
SCREBNDUMP
Met dit keyword kan men een screendump
van screen 0, 1 en 2 maken. De
handleiding geeft informatie over dumps
met MSX , Epson, Brother, Star,
NEC/C-ITOH printers. Ook voor andere
printers bestaat een installerings_
mogelijkheid. Het programma ondersteunt
echter niet de printer/plotters van
SONY/TOSHIBA.
WINDOW#
Met dit keyword kan men een WINDOW
creeren waarin informatie kan worden
"gescrold". Er kunnen 9 Windows worden
geopend, die ieder individueel gewist
kunnen worden. Het is niet mogelijk om,
wanneer men een WINDOW heeft
uitschakeld, het originele beeldscherm
weer terug te krijgen. Men kan dus niet
zoals bij EASE snel bijvoorbeeld een
rekenmachine op het scherm zetten en
met een toets het originele scherm weer
herstellen. Wel is het mogelijk dit
effect na te bootsen door met de optie
STRORESCREEN het totale scherm eerst te
saven, vervolgens een WINDOW op te
bouwen en daarna met RESTORESCREEN het
originele scherm te herstellen.
Omdat DELTA BASIC hierbij gebruik maakt
van pagina 3 (zie vorig MSX-Mozaik) zal
duidelijk zijn dat dit keyword fataal
is voor de MEMORY DISK. Volgens de
handleiding zou de foutmelding "MEMDISK
INITIALISED" op het scherm verschijnen.
Dit was met de ons beschikbaargestelde
versie niet na te gaan, daar _MEMINI
altijd tot een reset leidde.
Bij het keyword WINDOW horen nog een
MSX-MOZAIK 25
aantal andere keywords . Het zou te ver
voeren deze allemaal te bespreken. We
geven daarom slechts het volgende
praktijkvoorbeeld :
30 DEFPR0CTXT2 .PRO”
40 SCREEN 0:KEY 0FF:WIDTH40
50 WINDOW #1,1,1,39,3
60 WBOX#1
70 FILL#1,ASC("[")
80 LOCATE#1,1,1
90 WPRINT#1 [MOZAIK test DELTA basic["
100 WRAPL#1,1A
110 WINDCW#1,1,1,25,3
120 WBOX#1
121 WIND0W#2,27,0,39,4
122 CLS#2
130 F0RX=1 TO 50
140 F0RT=1T050:NEXT
150 WRAPL#1 ,1
160 NEXT
165 LOCATE , 6
170 ENDPROC
Dit programma maakt een soort
lichtkrant in de linkerbovenhoek van
het scherm. De meeste keywords spreken
voor zichzelf en werken zoals verwacht.
Het keyword L0CATE#1,1,1 echter niet.
In de eerste plaats wordt niet de
verwachte plaats gelocaliseerd. In de
tweede plaats wordt het regeldeel voor
het woord volgezet met spaties. Een
voorbeeld:
10 L0CATE#1 ,1,1 :WPRINT#1"Waarde is:*’
20 LOCATEtfl,10,1:WPRINT WAARDE
De string "Waarde is:" zal overschreven
worden door spaties. Ook bij INPUT#1
gebeurt iets onverwachts. Er wordt naar
de gehele regel gekeken en niet alleen
naar het ingetypte binnen de WINDOW.
Met een LEFTS keyword is dit wel weer
recht te draaien.
STATUS
Dit commando geeft een overzicht van de
gebruikte geheugenruimte en indeling.
SAMENVATTING
DELTA BASIC voegt een groot aantal
keywords aan MSX BASIC toe.
programmeurs zullen hiermee zeer in hun
schik zijn. Vooral COPLIN, PROC,
KILLREM, FIND, REPLAC E, POL, LISTGO,
SETDRIVE, COMMON, CHAIN en nog vele
andere zijn een welkome aanvulling.
Wij zijn echter (als MSX-2 gebrukers)
niet zo gelukkig met de problemen
rondom de MEMORY DISK. Ook zou er geen
RESTORE SCREEN moeten kunnen worden
gegeven zonder door een STORE SCREEN te
worden voorafgegaan. Hopelijk worden
deze bugs in een volgende versie
verwijderd.
Prettig is hierbij te weten, dat
FILOSOFT bereid is om, bij het
verschijnen van een nieuwe release, de
oude versie in te ruilen (zie
handleiding blz. 2).
Mogelijk kunnen dan ook KEYWORDS als
DO, LOOP, WHIlE, WEND als aanvulling op
en vervangers van de bekende FOR/NEXT
lus aan de instructieset van DELTA
BASIC worden toegevoegd. Ook de
combinatie met ON moet toch mogelijk
zijn. Verder prefereren wij persoonlijk
het gebruik van hexadecimale getallen
in de ingebouwde tapedir. Ook gebruik
van de memorymapper zou e xtra
mogelijkheden geven.
Tenslotte willen wij opmerken, dat de
handleiding zeer goed geschreven is.
LAATSTE OPMERKING.
De memory disk kan geinstalleerd worden
door tijdelijk de HTIMI HOOK om te
buigen. Jammer genoeg werkt ook het
commando CALL MFILES niet onder DELTA
BASIC. We zijn nog aan het
experimenteren, maar hopelijk komt
FILOSOFT zelf met een afdoende
oplossing. Dit softwarehuis heeft
tenslotte een naam op te houden met de
uitstekende programma's als TASWORD 2
en DEVPACK.
26 MSX-MOZAIK
Software besprekingen
ELITE.
Plm. 4 jaar geleden reeds een beroemd
programma op o.m. de commodore 64. In
een week tijd werden destijds 20.000
exemplaren verkocht in Engeland. Reeds
in het decembernummer van MSX-Computing
werd gemeld dat Elite voor de MSX in
januari 1986 op de markt zou komen.
Overigens werd reeds in de MSX-User van
augustus 1985 het programma aangekondigd
voor de MSX computers.
Februari 1988 is het dan zover. Beter
laat dan nooit zullen we maar denken.
Persoonlijk had ik de moed reeds opgege¬
ven. Doch zonder enige aankondiging ligt
dat beroemde programma in de winkel en
kregen wij van de Softshop een exemplaar
ter test te leen.
Elite wordt geleverd in een stevige doos
met daarin de programmacassette of
diskette (ongekende weelde voor een door
een Engels softwarehuis uitgebracht
program), de Space Traders Flight Manuel
een Quick Control Guide, een klein for¬
maat poster de zgn. Ship Identification
Chart en een kort Science fiction ver¬
haal genaamd The Dark Wheel.
Om direct maar met een punt van kritiek
te beginnen, alles is in het Engels en
gelet op de uitvoerige handleiding is
kennis van die taal onontbeerlijk. Ik
hoop echter dat na het lezen van deze
bespreking het spel voor een ieder
speelbaar zal zijn.
The Dark Wheel is een kort verhaal van
48 bladzijden A-5 formaat.
Het gaat over Alex Ryder, de zoon van
een handelaar genaamd Jason Ryder.
Het begint bij de planeet 'Lave' waar
zij goederen hebben ingekocht. Alex,
nog weinig ervaring met tochten door
de Galaxies kijkt vol spanning uit naar
het moment dat hen wordt toegestaan een
sprong van vele lichtjaren door
Whichspacetunnel te mogen maken. Het is
nogal druk doch uiteindelijk komt de
toestemming. Zij besturen de 'Avalonia"
een bewapend handelsschip uit de Cobra
klasse. Op het moment dat ze door de
tunnel gaan worden ze ingehaald door een
andere zwaar bewapende Cobra, hetgeen
ten strikste verboden is. Het blijkt om
een piraat te gaan die hun aan de andere
kant opwacht en aanvalt. Jason duwt z'n
zoon in een reddingscapsule en wordt ten
slotte zelf met schip en al vernietigd.
Z'n laatste woorden zijn 'Raxxla'.
Alex wordt gered en aan boord van het
hospitaalschip komt een HoloFax binnen.
Het blijkt een oude maat van z'n vader
te zijn die hem uitnodigt naar een
planeet te reizen waar hij illegaal aan
een ander schip kan komen. Dit doet hij
want hij is uit op wraak. Het schip
wordt gestolen en hij kan gaan handelen
om de benodigde wapens en uitrusting te
kunnen kopen. Na een maand of drie komt
hij op de planeet Xezaor met de Nemesis
zoals z'n nieuwe schip is gedoopt. Hij
maakt goede winst en kijkt wat hij voor
MSX-MOZAIK 27
lading kan kopen als er een boodschap
binnenkomt van een handelaar. Deze
nodigt hem uit om Mymurths naar de
planeet Cirag te brengen. Na veel heen
en weer gepraat besluit hij het te doen.
De planeet Cirag komt echter niet voor
in het officiële planeten register het¬
geen betekent dat de planeet als
vijandig mag worden verondersteld en
derhalve een vrijhaven voor piraten.
Hij gaat uiteindelijk toch, want de
winst is hoog en zoveel te gauwer kan
hij z'n schip bewapenen om de Cobra te
vinden en te vernietigen die z'n vader
heeft vermoord.
Na de Hyperspacejump nadert hij de
planeet Cirag en wordt aangevallen door
piraten. Op Cirag krijgt hij niet direct
toestemming tot landen en blijkt zijn
lading te bestaan uit verborgen
Thargoids, de grootste vijanden van de
mens in het heelal. Plots gaat de sluis
tot het Coriolis station open en is hij
oog in oog met de Cobra die de Avalonia
heeft vernietigd. Na een zwaar gevecht
waar hij eigenlijk nog niet gereed voor
was wint hij door tact en verrassing.
Terug bij de planeet Lave draagt hij de
Mymurth, die als drager fungeerden voor
de Thargoids, over aan de Marine waar¬
voor hij een bonus ontvangt van 100
credits per stuk.
Van het hoofdkwartier van de politie van
de Galaxy ontvangt hij de boodschap dat
hij de status van ’Offender" (overtreder
kwijt is en de een na hoogste status
ontvangt namelijk 'Deadly'. Het aller¬
hoogste 'ELITE' moet hij nog waarmaken,
zijn vader had dat gedaan.
Het computerprogramma sluit hier mooi op
aan. Je bent handelsreiziger en je reist
van planeet tot planeet en van Galaxy
tot Galaxy. Het doel is zoveel mogelijk
winst maken op de goederen en met die
winst je schip verder uitrusten. Bij
aanvang is je schip, een Cobra Mk III,
met slechts een Pulse Laser uitgerust en
3 raketten.
Voorts is de laadruimte 20 ton. wanneer
je goede nering doet kun je je laad¬
ruimte verdubbelen en het wapenarsenaal
uitbreiden met meerdere lasers die ook
nog varieeren in kracht van Beamlasers
tot Military Lasers. Verder zijn te koop
een Energy Bomb, Mining Lasers, een ECM
systeem (raketafweersysteem) etc.
Wanneer je je schip hebt uitgerust met
dergelijke wapens en verdedigingssyste¬
men kun je een poging ondernemen om de
status 'ELITE' te halen.
Wanneer je onderweg bent naar andere
planeten is de kans groot dat je wordt
aangevallen door piraten. Wanneer je de
piraten vernietigt krijg je een bonus en
hoe meer je er naar de andere wereld
helpt hoe hoger je status. Uiteindelijk
zul je naar risicoplaneten moeten reizen
om de status van Elite te verkrijgen.
In de Space Traders Flight Manuel wordt
uitgebreid uitgelegd wat je allemaal
kunt doen en wat je beter kunt laten.
In het programma zijn diverse informatie
pagina's op te roepen w.o. de status-
pagina, de data gegevens van de planeet
die je bezoekt w.i. ondermeer de
politieke en economische toestand staan
vermeld, alsmede de graad van techniek
of agrarische cultuur. Weer een ander
pagina geeft de marktprijzen van de
goederen op de betreffende planeet. Deze
gegevens worden alleen van de bezochte
planeet gegeven, het is nl. verboden om
prijzen van andere planeten door te
seinen. Dit maakt het spel extra
moeilijk daar je nimmer van te voren
weet of de handel die je bij je hebt op
de geselecteerde planeet ook winst zal
opleveren. Voorts zijn er kaarten van de
Galaxy, er zijn totaal 8 Galaxy's en er
is uiteraard een locale kaart met daarin
de directe (plm. 10 lichtjaren) omgeving
28 MSX-MOZAIK
Per galaxy zijn er 250 erkende planeten,
hetgeen neerkomt op 2000 planeten die
men uiteindelijk kan bezoeken.
Wanneer je het spel laadt verschijnt er
een fraai beginscherm en vervolgens het
introductiescherm. Hierin worden diverse
schepen en obstakels getoond in 3D.
Jazeker het gehele ruimte gebeuren
speelt zich af in 3D. Deze beelden
worden begeleid door een vrolijke wals
van Straus. Waarschijnlijk heeft men
voor deze begeleiding gekozen omdat de
getoonde schepen roteren om hun as
waardoor het lijkt alsof ze walsen.
Op de vraag of je een nieuwe commander
wilt laden zul je voor de eerste keer
met Nee moeten antwoorden. Inderdaad,
de save-optie ontbreekt niet in dit
programma. Vervolgens wordt het status-
scherm getoond. Hierin valt te lezen dat
je brandstoftanks vol zijn en toereikend
voor een sprong van maximaal 7
lichtjaren. Dit kan ik echter direct
afraden omdat dan je tanks direct leeg
zijn. Heb je later een Fuel-scoop aan
kunnen schaffen dan kun je je tanks
vullen met zonne-energie, tot die tijd
moet je iedere druppel energie kopen. Je
start met een bedrag van 100 credits en
daarvoor kun je goederen kopen op Lave,
je huidige positie. Via toets 2 krijg je
de produkten die je kunt kopen voorge¬
schoteld. Je zult zien dat je met 100
credits hooguit voedsel en textiel kunt
kopen en moet je als doelplaneet selec¬
teren een planeet die technisch op hoog
niveau staat (0-9) en agrarisch arm is.
Op deze planeet zul je immers de beste
winst maken.
Na via de local chart een doel aan te
hebben gegeven verlaten we Lave en maken
we een Hyperspace-Jump. Na deze jump ben
je nog een behoorlijke afstand van de
planeet verwijderd en moet je op kompas
en zo snel mogelijk (piraten!) er naar
toe vliegen. Je landt nimmer op de
planeet zelf doch op de Coriolisstations
die zich op enige afstand van de planeet
bevinden. Deze stations moet je met lage
snelheid naderen. Over piraten hoef je
je geen zorgen te maken. Wanneer je in
de nabijheid van het station raakt komt
onder het kompas een S op het scherm,
hetgeen betekent dat je binnen de
bescherming van het ruimtestation bent.
Vervolgens komt werkelijk het moeilijk-
ste onderdeel namelijk het binnenvliegen
van de ruimtebasis. Deze roteert en daar
mee ontstaat de ellende want de ingang,
gesymboliseerd door een rechthoek draait
mee. Je zult je ruimteschip dan ook mee
moeten laten draaien en op het juiste
moment invliegen. Het is mij tot op
heden pas 2x gelukt om zonder brokken te
'doeken'. Het is dan ook aan te raden om
dit onderdeel bij de planeet Lave uit
ten treure te oefenen. Ik hoop snel
genoèg verdient te hebben om een Docking
Computer te kunnen kopen.
Het speelscherm is zoals gezegd in 3D.
Het onderste 1/3 deel van het scherm is
gevuld met een scanner met kompas en tal
van meters. Het bovenste deel is het
uitzicht vanuit je Cobra.. Je kunt alle
vier de richtingen uitkijken via de
toetsen 1 t/m 4. In luchtgevecht of bij
nadering van een Coriolisstation zie je
de bevriende of vijandelijk schepen op
je toe vliegen. Vooral in het gevecht
wordt dit fraai weergegeven mede door de
lasers die het heelal doorklieven. De
geluiden zijn niet rijk doch overtuigend
aanwezig. Met name het geluid van de
lasers is prachtig. Vooral in het begin
zul je in een gevecht het onderspit
delven, temeer wanneer de tegenstander
met een ECM is uitgerust waardoor je
raketten worden vernietigd. Indien er
een ECM is geactiveerd wordt er een E
links onderin het scannerscherm getoond.
Het is dan zinloos raketten af te vuren.
Ook raketten kosten tenslotte geld.
Wanneer je op een Ruimtestation schiet
of op vredige handelsschepen of politie-
vipers krijg je de status 'Offender' of
erger nog 'Fugitive'. Dit houdt in dat
iedere viper van de politie zonder
pardon aanvalt en z'n dodelijke raketten
op je afvuurt. Probeer dus netjes te
handelen en schiet pas wanneer er op
jouw geschoten wordt.
Al met al is dit programma het wachten
waard geweest. Het verhaal alsmede de
opdracht zit goed in elkaar. Het komt
mij voor dat wanneer je eenmaal in de
ban bent van dit spel je maanden en
misschien zelfs jaren plezier zal hebben
Het programma moet je echter wel liggen.
Vooral het landen blijft een lastige
zaak en ook de ruimtegevechten zijn taai
MSX-MOZAIK 29
In het begin zul je keer op keer opnieuw
moeten starten. Heb je echter met de
winst het schip van diverse technische
snufjes kunnen voorzien en is je status
gegroeid dan wordt het spel makkelijker
te spelen, alhoewel de tegenstand waar¬
schijnlijk evenredig zal stijgen.
Grafisch is de kwaliteit hoog mede door
de 3D weergave. Het geluid is voldoende
en de documentatie zeer uitgebreid. Nog
nooit zag ik dergelijke, fraaie, met
foto's doorspekte, boekwerkjes bij een
spelprogramma. De handleiding is op een
enkel punt afwijkend van de MSX-versie.
Zo wordt er niet vermeld dat de functie¬
toetsen 1 t/m 4 dezelfde werking hebben
als de numerieke toetsen 1-4 en onder
F-3 krijg je de gespeelde tijd en score.
De Quick Key Control Guide vermeldt de
verkeerde toets om te Saven, gelukkig
staat dit in de handleiding wel goed.
De prijs voor de cassetteversie bedraagt
fl. 39,90, de diskversie is een tientje
duurder en Firebird is de producent.
Persoonlijk vind ik het deze prijs dub¬
bel en dwars waard.
THE SECRET OF USAS.
Konami start 1988 met een fraai program
voor de MSX-2 computers. De eerste van
de acht die het komend half jaar op het
programma staan is The Secret of Usas.
In Engeland is inmiddels Salamander uit¬
gebracht, een Konami voor zowel MSX-1
als 2.
Maar nu dan eerst USAS. Het verhaal...
Eeuwen geleden werd de moeder Godin Usas
verbannen door Induras de God van de
oorlog. De vier stukken van haar juweel
werden door hem naar de vier windstreken
gegooid.
Wit en Cles, de hoofdrolspelers in dit
verhaal zijn van plan de vier stukken te
vinden om op die manier een grote ont¬
dekking te doen voor de academische
wereld. Hun avonturen zullen hun naar de
meest vreemde plaatsen en voor de meest
enge en gevaarlijke vijanden brengen.
En hier komt de argeloze computeraar aan
bod. Jij zult de hoofdrolspelers bege¬
leiden door de vele gevaren.
Het spel wordt door 1 speler gespeeld
met de joystick en/of keyboard.
Het doel is vijf ruines te onderzoeken.
Iedere ruine bestaat uit 4 verschillende
afdelingen (stages) en 1 heilige plaats.
Je zult eerst de 4 stages moeten door¬
worstelen en in iedere afdeling een
sleutel moeten vinden. Deze sleutel
krijg je echter niet zomaar. Heb je het
vertrek gevonden waar de sleutel ligt
dan zul je je weg naar buiten
uitsluitend bereiken door een monster
te verslaan. En Konami heeft weer zeer
fraaie 'Demons' gecreeerd.
De deur naar het vertrek met de sleutel
is gesloten. Op diverse plaatsen in de
velden vind je Japanse symbolen. Er zijn
4 verschillende symbolen. Ieder stelt
een gemoedstoestand voor. Als Cles of
Wit, slechts een van hen kan de ruimten
betreden, een dergelijk symbool pakt
verandert z'n gemoed in kwaad, vrolijk,
verdrietig en goed humeur. Door die
gemoedstoestand verkrijg je andere en
mogelijk een beter wapen doch het vormt
tevens de toegang tot de ruimte waar de
sleutel en het monster zich bevindt.
Zoals gezegd kan slechts een der
hoofdrolspelers een stage betreden. De
ruimten zijn afgesloten met een bewerkte
steen, wanneer beide spelers voor die
steen staan krijg je de keus welk van de
twee een kans zal wagen. Dit gebeurt via
een keuzescherm en wanneer je bv. Wit
kiest wenst Cles hem geluk. De monden
bewegen echt net als bij Solid Snake in
Metal Gear. Lukt het niet met Wit,
probeer het dan met Cles die weer andere
eigenschappen heeft.
30 MSX-MOZAIK
Het spel op zich houdt het midden tussen
The Maze of Galious en Vampire Killer.
In de velden zijn munten met diverse
maarden te verzamelen waarvoor om. vita¬
liteit en snelheid kunnen worden gekocht
Wanneer een van de spelers gevangen
wordt genomen, wanneer de vitaliteit op
is, dan betekent dat nog niet het einde.
Z'n makker kan hem nog bevrijden. Hij
hangt nl. in de ruimte waar je het
monster moet verslaan. Lukt je dit dan
zie je elkaar weer buiten. Wanneer je
uiteindelijk de vier sleutels hebt
verzameld kun je naar de shrine, de
heilige ruimte. Hier vind je een stuk
van de diamant. Zodra je dit pakt
verschijnt er een afgodsbeeld die een
projectiel afvuurt welke moeilijk te
vernietigen is. Lukt het je dan krijg je
een Keyword zodat je bij de volgende
gelegenheid niet weer van voren af aan
hoeft te beginnen.
Het spel is zowel grafisch als wat
betreft geluid en muziek weer fantas¬
tisch. De sprites bewegen soepel en zijn
makelijk te besturen. Het lijkt erop
alsof je naar een tekenfilm zit te
kijken. De gemoedstoestand is aan de
hoofdrolspelers goed te zien. Bij
kwaadheid slaat de damp eraf en zijn ze
vrolijk dan ontbreekt een vrolijke toon
letterlijk niet.
Het is toch jammer voor de Engelse MSX
bezitters dat ze deze fraaie programma's
nimmer zullen zien. Wij kunnen ze geluk¬
kig kopen voor de bekende prijs van
tachtig gulden. Hiervoor heb je dan weer
een Mega-Rom van hoge kwaliteit, een
waarborg voor vele dagen speelplezier.
T E T R I S.
Hirrorsoft brengt een totaal ander
programma dan we gewend zijn. Het is een
puzzel-programma maar toch niet als bv.
Confused etc. Nee, Tetris is echt nieuw.
In het midden van het speelscherm is een
ruimte ter grote van ongeveer 1/3 van
het scherm. In deze ruimte vallen van
boven naar beneden diverse stukken in
verschillende vormen. De opzet is nu om
deze stukken tijdens de val zo te mani¬
puleren dat ze eenmaal op de bodem
aangeland uiteindelijk met de andere
stukken volle regels cq. lijnen vormen.
Is een lijn compleet dan verdwijnt deze.
wanneer je goed bent dan kun je lang
bezig zijn. Zo niet, dan komen de
stukken op elkaar te staan en ontbreken
er delen in de lijnen. Uiteindelijk
wordt dan de bovenkant van het scherm
bereikt en is het spel afgelopen waarna
je je naam in de highscoretabel mag
zetten. Zolang de stukken nog niet
beneden zijn kun je ze van links naar
rechts en vice versa schuiven en je kunt
ze roteren m.a.w. een makkie. Niets is
echter minder waar. Afhankelijk van de
moeilijkheidsgraad (van 0-9) vallen de
MSX-MOZAIK 31
stukken snel of minder snel. Reactie en
snel combineren zijn een vereiste om tot
een redelijke score te kunnen komen.
Grafisch is het spel goed en de muziek
is, wanneer het verveelt, af te zetten.
Het spel is verkrijgbaar op cassette en
voor een prijs van f. 28,-- een leuke
aanwinst voor menig uur spelplezier.
A L I E N S.
Door Electric Dreams is een conversie
voor de MSX gemaakt van het Activision
programma ALIENS. Aliens ontleent z'n
naam aan de gelijknamige film.
Onderofficier Ripley is de enige over¬
levende van het ruimteschip Nostromo.
Zij heeft het geluk dat haar reddings-
capsule wordt opgepikt, doch niemand
gelooft haar bizare verhaal over buiten¬
aardse wezens waarvan de eieren zich
binnen een menselijke gastheer of vrouw
ontwikkelen. Tot overmaat van ramp
blijkt de planeet waar de bemanning van
de Nostromo met de wezens in aanraking
kwam inmiddels bevolkt te worden door
technici met gezinsleden met de opdracht
daar een levensvatbare basis en kolonie
te stichten. Wanneer er geen contact
meer is met die basis stemt Ripley met
tegenzin in een detachement van het
keurkorps mariniers aan te voeren met
als opdracht de basis op de Aliens te
heroveren.
Wanneer je het programma start nadat het
van cassette werd geladen bevind je je
in de MTOB een soort van verplaatsbare
commandopost die net buiten de basis is
geplaatst. De teamleden zijn reeds
schietend kamer 1 binnengedrongen en jij
zult ze nu verder moeten dirigeren.
Hierbij heb je de hulp van een
videoscherm en een Smart Guns vizier.
Door dit vizier heb je de controle over
het op dat moment geactiveerde teamlid.
Uiteindelijk moeten alle 6 leden
proberen de Queens Chamber te bereiken
waar de Alien Queen haar eieren legt.
Wordt een lid gepakt dan zal hij worden
bevrucht en veranderen in een Alien.
Het spel is een grafisch adventure met
enige arcade-alure. Je zult de
vorderingen moeten bijhouden op een
kaart. De besturing geschiedt middels
het toetsenbord of joystick. Je speelt
in feite met alle teamleden tegelijk en
je kunt ze uiteraard ieder een andere
richting uitsturen. Het teamlid wiens
vizier is geactiveerd staat in beeld met
een foto. Wanneer een van de andere in
gevaar is hoor je een alarmerend geluid
en de betreffende naam begint te
knipperen.
Grafisch is het spel aardig alhoewel wat
ik er tot op heden van heb gezien nogal
eentonig oogt. De speelbaarheid is niet
hoog. Zogauw je een alarm bereikt en je
zoekt de ruimte af naar de Alien ben je
in no time bevrucht en de Aliens zijn
weer een maatje rijker. Ik heb nog niet
een Alien kunnen neerknallen met mijn
Smart Gun, maar dat zal wel aan mij
liggen.
Voordeel is wel dat het programma
vergezeld gaat van een Nederlandse hand¬
leiding.
Ik vind het moeilijk om een conclusie te
binden aan dit spel. Het is mij te
32 MSX-MOZAIK
ffiXyXv
!•••••
• • • ■ • I
'■••••
• • • • • I
!••••■
• ■ • • • I
• I I • •
■ •••••
■ • • • •
• •••••
• I • • •
■ ■ • • ■
• • • • • I
• • • • •
moeilijk maar dat kan voor een ander
juist een uitdaging betekenen. Probeer
het eerst alvorens tot aankoop over te
gaan. De prijs is f. 39,95.
PACMAN-MAPPY-GALAXIANS.
Door Bug-Byte zijn een aantal oudjes van
Namcot van de cartridge naar het goed¬
kopere medium tape overgebracht. Deze
tapes gaan voor f. 15,-- over de toon¬
bank en wanneer je goed oplet kom je ze
misschien zelfs voor f. 9,95 tegen.
Voor de verzamelaars zijn bovenstaande
titels geen onbekenden. Echter voor de
doorsnee MSX-er zullen deze oudjes toch
nieuw zijn. De ROMS van Namcot zijn bij
mijn weten niet massaal verhandeld in
Nederland. Reden temeer om wat nadere
aandacht te schenken aan deze budget-
software.
PACMAN.
Deze versie van het al welbekende spel
verschilt niet veel van Oh Shit ook wel
in omloop als Oh No. De spraak ontbreekt
echter bij deze versie doch de animaties
zijn wel degelijk aanwezig. Voor de
nieuwkomers die Oh Shit nog niet kennen
blijft het een leuk spel voor een zacht
prijsje.
De bedoeling is om een veld leeg te eten
waarbij je wordt achtervolgd door 3 tot
4 hinderlijke wezens. Naarmate je
vordert in de levels, zoveel te lastiger
wordt het
om je achtervolge
rs af t
e
schudden.
Gelukkig
zijn er
een vie
rtal
vitaminepj
Lllen in het veld
waarbij
de
rollen na
het eten
daarvan
eventje
s
worden omgedraaid.
Ook als
is het
een
oud spel,
je blijft
het spe
len.
MAPPY.
Mappy is een muis en woont in een leuk
vrijstaand huis. Dit huis lijkt echter
wel een speeltuin. Het is verdeeld in
diverse vertrekken over drie etages.
De trappen ontbreken echter en Mappy
moet naar de volgende etage springen via
een soort van trampoline.
Zijn doel is alle voorwerpen in het huis
verzamelen en uit de klauwen van de
achtervolgende katers ( of zijn het
poezen ) te blijven.
Deuren openend en springend ontvlucht
hij voortdurend zijn achtervolgers,
tenminste als jij hem goed stuurt.
Mappy ziet er grafisch goed verzorgd uit
en is uitstekend speelbaar. Ook dit is
weer zo'n spel waar je niet meer van af
te slaan bent. Een aanrader.
GALAXIANS.
Dit is een beroemd spel uit de speelhal
en menigeen zal vele guldens hebben
gespendeerd aan dit spel. Als MSX-er
kost het je slechts eenmaal 15 gulden en
je kunt oneindig blijven spelen.
Het spelidee is in feite ontleend aan
het aloude Space Invaders. Doch in
Galaxians zit naar mijn smaak veel meer
actie. De ene aanvalsgolf is nog niet
verslagen en de volgende hangt alweer
boven je. Schiet ze neer alvorens ze jou
plat bombarderen. Ook dit spel blijft
opwindend en hoewel ik het reeds lang
heb vond ik het toch weer leuk en
spannend het t.b.v. deze bespreking
wederom te spelen. Ook dit spel kan ik
van harte aanbevelen.
MSX-MOZAIK 33
Softtalk
SOFTTALK.
Dat we in een consumptiemaatschappij
leven is me inmiddels wel duidelijk
geworden. Audio en videoapparatuur gaan
als zoete broodjes over de toonbank vaak
ter vervanging van niet eens zoveel
gebruikte of zo oude apparatuur. Het¬
zelfde geschiedt met onze heilige koe,
de auto, nog immer statussymbool no.1.
Dat zo iets ook met de computer zou ge¬
beuren had ik niet verwacht. Toch is het
zo. Nogal wat mensen schaffen een
computer aan omdat het bij deze tijd
hoort. Wat... heb je nog geen computer?
nou dan loop je goed achter! Vraag je
echter aan de huis, tuin en keuken-
computeraars wat zij zoal met de machine
doen dan zullen acht van de tien lang
moeten nadenken alvorens ze een antwoord
hebben bedacht.
Via allerlei PC-prive acties van bedrij¬
ven worden de apparaten aan de man of
vrouw gebracht tegen, over het algemeen,
gunstige voorwaarden en prijzen.
Dergelijke apparaten worden dan vaak ter
vervanging van de aloude 8 bits home¬
computer aangeschaft. Nieuwsgierig als
ik ben vraag ik dan aan dergelijke
lieden wat zij van plan zijn met dat
apparaat en of de oude machine niet meer
voldeed. Als antwoord komt dan vaak het
begrip 'vermogen' naar voren. 512Kb of
zelfs 1 Megbyte is in fashion. Doordram-
mer als ik ben vraag ik of zij de
simpele correspondentie van 1 a 2 velle¬
tjes A-4 dan ook al niet op hun oude
machine konden doen en of die overigens
wel simpele huishoudrekening (inmiddels
geplunderd door de aanschaf van de PC)
niet even makkelijk met hun MSX kon
worden gedaan. Dergelijke vragen worden
dan afgedaan met termen als snelheid en
professionele programmatuur. Vaak is
het echter zo dat na de aanschaf men
beseft een machine in huis te hebben
gehaald die je niet eenvoudig als de
stereo met een knop aanzet om dan op het
juiste kanaal in te kunnen tunen. Vooral
de starters die van hun werkgever
nauwelijks ondersteuning krijgen zitten
met de handen in het haar met als gevolg
dat 80% van de via de PC privé actie
verworven machines ongebruikt blijft.
In feite is er in zoverre dus weinig
verschil met de heilige koe. Wanneer je
een auto hebt met klein vermogen in een
land waar de maximum snelheid 100 KM per
uur is, wat heb je dan aan de auto die
er wel 200 draait. Evenzo dus die
computer. 512 Kb. terwijl die 2
velletjes A-4 slechts zo'n 4 Kb zijn. Om
maar te zwijgen over de 10 cm dikke
handleiding die vergezeld gaat van de
tegen hoge prijs aangeschafte
programmatuur terwijl de doorsnee tekst¬
verwerker op de kleinere systemen binnen
een avond gebruikt kunnen worden.
Denk goed na wat je zelf met de computer
van plan bent zodat je niet achteraf bij
je buurman met z'n eenvoudige MSX staat
te lekkerbekken bij de toch wel fraaie
games die we natuurlijk 'nooit' spelen!
Jan van Roshum.
34 MSX-MOZAIK
Tips en truuks deel 7
TIPS EN TRUUKS, DEEL 7
Zelden heeft de redactie van dit blad zoveel reakties op een artikel gehad
als op het artikel over ''Levensverlengende pokes” in het vorige nummer.
Allerlei vragen, zoals: wat is een POKE, hoe moet je dat dan doen, enz.
Bij nader inzien dus best een leuk onderwerp om een flink deel van deze af¬
levering van Tips en truuks mee te vullen.
Wat is een POKE
Allereerst een klein stukje theorie. In
een Engels-Nederlands woordenboek vond
ik een aardige vertaling voor het woord
POKE: opsluiten in een enge ruimte.
(Andere vertalingen: stoten, duwen).
Wat betekent dat nu voor computer-land ?
Een veel gebruikte voorstelling van de
werking van een computer gaat uit van een
kast met een heleboel laden. Elke lade
komt dan overeen met een geheugenplaats
in de computer. Als nu een programma in
het geheugen van de computer wordt gela¬
den dan worden al die laden gevuld; de
machine krijgt daarbij tevens de hand¬
leiding om voor de uitvoering van het
programma op het goede moment in de
juiste lade te kijken.
Met POKE plaats je nu een bepaalde waar¬
de in een specifieke lade, eigenlijk dus
los van het te laden programma.
In de wereld van de aloude Commodore 64
is "Poken" een uitermate bekend begrip:
talloze zaken waar wij als MSX-ers een
Basic-commando voor kennen moeten voor
die machines met Pokes worden geprogram¬
meerd (bijv. het maken van muziek).
De laatste tijd zie je het verschijnsel
ook in MSX-land tot ontwikkeling komen.
Nu echter om allerlei leuke zaken te re¬
aliseren, zoals: Levensverlengende Pokes
dus (het klinkt in ieder geval aardig).
Een stukje praktijk
Voor alle duidelijkheid: een Poke is in
feite een commando aan de computer. Het
commando moet "onder Basic" aan de ma¬
chine worden medegedeeld (dus: niet on¬
der MSX DOS !)
Om de werking van een Poke wat tastbaar
te maken nu het volgende voorbeeld.
Toets eens in POKE &HF3B1,10 (♦ Return)
Het scherm kan nu nog maar 10 regels be-
MSX-MOZAIK 35
vatten ! Weer snel terug naar de origi¬
nele toestand ? Poke &HF3B1,24 (en nu
kunnen er weer 24 regels op het scherm).
Nog een voorbeeld: POKE &HFF07,&HC7
veroorzaakt een RESET van de machine !
De tegenhanger: PEEK
Op het gevaar af dat deze aflevering een
mini-cursus wordt toch nog even de te¬
genhanger van het Poke-commando: PEEK.
Volgens het genoemde woordenboek wordt
PEEK vertaald met: gluren, kijken. Het
laatste is van toepassing: met het com¬
mando wordt de computer opgedragen om te
kijken naar de inhoud van een daarbij
aangegeven geheugenplaats. Die inhoud
kan met PRINT PEEK ook op het scherm ge¬
toond worden.
In het praktijk-voorbeeld hiervoor: tik
na het opstarten van de machine maar
eens in PRINT PEEK(&HF3B1,10) + Return.
Het systeem zal antwoorden met: 24.
Ook met PEEK kun je leuke en handige
dingen regelen, bijv.: kijken naar het
executie-adres van een ZONDER ,R ACHTER
DE LAADINSTRUCTIE ingeladen machinetaal-
programma, dus:
-RLOAD "naam" (of BLOAD "cas:" voor pro¬
gramma's op een cassette)
-Na de Ok-melding intikken: PRINT PEEK
(64703) + 256 * PEEK (64704) + Return
-Het getal (van 5 cijfers) dat hierna
op het scherm komt is het executie-
adres van het programma(deel).
De "levensverlengende Pokes"
Na deze verhandelingen komen we dan bij
het eigenlijke onderwerp: hoe om te gaan
met de Levensverlengende pokes uit het
vorige nummer (of soortgelijke artikelen
in andere bladen). Welnu: alle handel¬
ingen hebben we in feite al even gezien.
1 We weten de laadinstructie voor het te
"bepoken" programma. Dat kan zijn:
a. BLOAD "NAAM",R voor een programma op
diskette of BLOAD "CAS:",R voor een
programma op cassette (bijvoorbeeld
het in het vorige nummer genoemde
Sky Jaguar van Konami)
b. RUN "lader" voor een disk-programma
of RUN "CAS:" voor een programma op
cassette (in een enkel -slordig- ge¬
val ook CLOAD maar dat doet hier
minder ter zake).
We bedoelen met groep b. de program¬
ma's waarin in een Basic-gedeelte de
laad-instruktie is opgenomen voor een
of meer (meestal machinetaal) program-
madelen, bijvoorbeeld: het in het vor¬
ige nummer genoemde Knightmare van
opnieuw Konami.
2. In volgorde van handeling moet nu het
programma worden ingeladen zonder dat
dat onmiddellijk opstart, wordt daar¬
na de 1evensverlengdende Poke inge¬
toetst en wordt het programma tenslot¬
te opgestart.
Deze handelingen kun je elke keer als
je een programma wilt spelen verrich¬
ten, je kunt een en ander natuurlijk
ook automatisch door de computer laten
verzorgen door de Lader aan te passen
of door een laad-programma te maken.
3. Het "handmatige" voorbeeld voor geval
la (Sky Jaguar):
- POKE -1,170 (voor MSX2-machines (EN
sommige MSXl-types !)).
- BLOAD "naam op disk"(of BLOAD "CAS:")
- POKE &H8972,&H0 (= onsterfelijk)
- DEFUSR=PEEK(64703)+256*PEEK(64704)
- X=USR(0)
Denk op de streepjes een regelnummer en
je hebt een laad-programma. Bij disk-
gebruik moet tussen de BLOAD en POKE -
regel dan nog een wachtlus geplaatst
worden voor het afkoppelen van de drive
(bijv: FOR X=1 TO 1200:NEXT).
De PEEK-truuk hebben we hiervoor al ge¬
noemd. Die truuk wordt hier gecombineerd
met de opdracht aan de machine om het
programma op te starten (DEFUSR en USR).
4. Het voorbeeld voor geval lb is in
feite niet anders. Alleen gaat het in
dergelijke situaties om een programma
dat uit meerdere delen bestaat. De
POKE moet in dergelijke gevallen voor
het laatste programma-deel gegeven
worden. Hoe ?
- Laad het laad-programma in met :
LOAD "naam op disk" (of LOAD "cas:")
- Druk op F4 (list) + Return en bekijk
de regels van het laad-programma.
Daar zal in ieder geval iets in staan
36 MSX-MOZAIK
als (bij disk-gebruik)
xx BLOAD "naaml",R
XX BLOAD "naam2":(wachtlus):DEFUSR en
USR opdracht (of misschien ook
XX BLOAD "naam2" ,R)
of (bij laden van cassette)
xx BLOAD "CAS:",R
XX BLOAD "CAS:",R
- In de meeste gevallen moet de regel
met de laadinstructie voor het EERSTE
programmadeel nu worden gewijzigd op
de manier zoals hiervoor is vermeld
voor een uit een deel bestaand pro¬
gramma. In het Knightmare-voorbeeld
dus:
10 BLOAD "naaml"
20 POKE &H89CA,0:REM onsterfelijk
30 DEFUSR=PEEK(64703)+256*PEEK(64704)
40 X=USR(0)
50 BLOAD "naam2",R
(Disk-gebruikers halen de ,R in regel
50 natuurlijk weg; voegen een wachtlus-
regel toe en eindigen met een tweede
DEFUSR= enz. + X=üSR(0) constructie).
Ken je nog Poken Poke dan mee !
Nee, geen type-fout: bedoeld is inder¬
daad KEN. Want er zijn met Pokes aller¬
lei aardige, leuke, handige, slimme enz.
dingen te doen maar ... je moet ze wel
weten.
Weet je dus een fraaie stuur hem dan op
naar de redactie van dit blad zodat we
daar alle MSX-gebruikers hun voordeel
mee kunnen laten doen.
Om wat op dreef te komen hierbij alvast
een aantal voorbeelden van Pokes EN
machinetaal routines.
POKE &HF346,1 (+ zoals bij alle inge¬
toetste Poke- en Peek-commando's Return)
Als de machine is opgestart zonder MSX-
DOS in de diskdrive dan kan na deze Poke
toch CALL SYSTEM gegeven worden om DOS
alsnog op te starten.
POKE &HFCAB,&HFF (alle in te toetsen
letters worden nu als Hoofd-letters in¬
gevoerd ! Leuk te combineren met de in-
struktie OUT 170,INP(170) AND 191 (het
CAPS-lampje gaat branden).
POKE &HFCAB , &H00, te combineren met
OUT 170,INP(170) OR 64 geeft de origi¬
nele toestand weer terug.
POKE &HFF89,225 (List-commando werkt
niet meer)
POKE &HFF89,229 (Na List-commando
springt computer in een Reset)
POKE &HFF89,225 (Na List-commando
volgt melding Syntax error)
POKE -32764,255:P0KE -32765,255 (List-
commando werkt niet meer)
POKE &HFBB1,1 (STOP-toets is uitge¬
schakeld; POKE &HFBB1,0 STOP-toets weer
aktief)
POKE -239,198 (De computer voert de com¬
mando's niet meer uit).
POKE &HFD9F , &HC9 (Na een laadinstruktie
blijft de Diskdrive draaien ongeacht de
lengte van een wachtlus). De originele
toestand (drive stopt dus weer) wordt
verkregen met POKE &HFD9F,&HF7.
DEFUSRO = &H41 :A=USR0(0) (Zet het beeld¬
scherm uit ! )
DEFUSR1 - &H44:A=USR1(0) (Zet het scherm
weer aan)
DEFUSR = 30830:X=USR(0) Geeft een over¬
zicht van de inhoud van de Funktie-toet-
sen.
POKE &HF3EA,1 (Doet niks totdat screen 0
uitgevoerd wordt, dan wordt de achter-
grond-kleur zwart.
DEFUSR = &H3E:X=USR(0) Zet inhoud funk-
tietoetsen terug op de standaard-inhoud.
DEFUSR = &H156:X=USR(0) Toetsenbord-
buffer wordt leeg gemaakt.
DEFUSR = &H90:X=USR(0) Stopt d.m.v. PLAY
opgestarte muziek voortijdig.
PRINT PEEKUH2D) Als er een 0 op het
scherm komt dan is de machine een MSX 1;
bij 1 is het een MSX 2-machine.
PRINT PEEK(&HFCA)+256*PEEK(&HFC4B)
Manier om uit te vinden of de machine is
opgestart met de CTRL-toets ingedrukt.
Bij een uitkomst die groter is dan
57970 is de machine opgestart MET de
CTRL-toets ingedrukt.
MSX-MOZAIK 37
De uitkomst die op deze manier verkregen
wordt is het zogenoemde Hi-mem (de boven
grens van Basic in het geheugen van de
computer).
DEFUSR = &H69:X=USR(0) Wist alle sprites
uit VRAM (Video-RAM).
Hexadecimaal en Decimaal
Nu we toch zo bezig zijn: in het vooraf¬
gaande zijn op wat willekeurige wijze
zowel Hexadecimale als gewone decimale
getallen gebruikt. Voor de computer zelf
maakt het overigens niet uit op welke
ingevoerd getal wordt door de interpre-
ter n.1. omgezet naar binaire getallen.
Het is echter wel eens handig om snel te
kunnen zien welk decimaal getal er door
een Hexadecimaal getal wordt voorgesteld
(of omgekeerd). Je hebt daar geen inge¬
wikkelde conversie-programma's of tabel¬
len voor nodig want:
a. PRINT &HFFFF (+Return) geeft als uit¬
komst op het scherm -1
PRINT &HAA geeft als uitkomst: 170
PRINT &HFD9F geeft als uitkomst -609
enz. enz .
b. PRINT HEX$(170) geeft als uitkomst AA
Denk daar &H voor en je hebt de Hexa¬
decimale waarde van 170 te pakken.
(Waarmee tegelijk is aangetoond dat
POKE &HFFFF,&HAA hetzelfde is als
POKE -1,170; juist: de bekende poke
voor Philips MSX-2 machines).
DOS/Basic; ASCII en Basic-tokenised
Ook op deze punten hoor je nog wel eens
wat vragen van gebruikers die in de war
komen van deze begrippen/werelden. Dus:
DOS/Basic
Een MSX-computer start na het aanzetten
(of na een reset) op in Basic, hetgeen
wil zeggen dat de ingebouwde Basic-inter
preter klaar staat om opdrachten van de
gebruiker (of diens programma) in ont¬
vangst te nemen en te verwerken.
Als een diskdrive is aangesloten (bij
een MSX2-machine met ingebouwde drive is
dat standaard het geval) dan is tevens
Disk-basic geactiveerd. Er kunnen dan
allerlei schijf-besturingscommando•s
gegeven worden.
MSX-(disk)Basic lijkt erg veel op het
bij de IBM-PC's meegeleverde GW-Basic en
is daar in hoge mate compatible mee (de
programma's kunnen onder bepaalde voor¬
waarden onderling uitgewisseld worden).
Basic is een (hogere) programmeertaal;
je kunt er dus mee programmeren !
MSX DOS daarentegen is een besturings¬
systeem voor een diskdrive (Disk Operat-
ing System). Het is een beknopte versie
van het in PC-land alom bekende MS DOS.
Onder DOS kan niet geprogrammeerd worden
(uitgezonderd het combineren van een aan
tal disk-opdrachten in zogenoemde BATch-
files).
DOS moet van een diskette in het geheu¬
gen van de computer geladen worden (net
als bij de PC overigens). Dit wordt
BOOTEN genoemd.
Er zijn nu programma's die alleen "onder
DOS draaien": programma's op een diskette
(uiteraard) met als extensie (de 3 tekens
na de programmanaam) BAT of COM (afkor¬
ting van COMmando file).
Er zijn (nog veel meer) programma's die
alleen onder (disk-)Basic opgestart kun¬
nen worden: programma's die als binaire
file op diskette of cassette staan (op
een diskette vaak met de toevoeging BIN)
Op deze vuistregels bestaan overigens
enkele uitzonderingen:
- Onder DOS kan een Basic-programma op
een disk opgestart worden door het
commando BASIC NAAM (+ Return). Het
programma NAAM kan een laad-programma
voor een of meer binaire files.
- Via DOSHLP (de DOS Help-file bij
Philips MSX DOS) KUNNEN binaire pro¬
gramma's worden opgestart.
- Vanuit Basic kan de computer opdracht
worden gegeven om DOS te BOOTEN (zie
o.a. deze rubriek in het vorige nummer)
ASCII en "gewoon Basic"
ASCII is een afkorting voor de wereld¬
standaard voor de codering van leestekens
in computerland. Een stuk tekst dat in
ASCII is weggeschreven (op een diskette
of een cassette) kan door elke computer
38 MSX-MOZAIK
die ASCII kan lezen worden ingelezen.
Een MSX-computer schrijft in beginsel
Basic weg in een speciale voor deze
soort computers ontwikkelde gecodeerde
vorm: de diverse Basic-commando's bij¬
voorbeeld worden alle voorgesteld door
een 2-cijferig getal. Op die manier
wordt zeer efficiënt omgesprongen met
het bij elke onder Basic werkende com¬
puter relatief geringe geheugen van de
machine. Deze manier van opslaan van
gegevens wordt Basic Tokenised genoemd.
Hoe schrijf je gegevens weg in ASCII
dan wel in gewoon Basic en hoe lees je
de gegevens weer in ?
a. Bij disk-gebruik:
SAVE "NAAM" schrijft weg als gewoon
Basic.
SAVE "NAAM",A schrijft weg in ASCII
(kost wel iets meer ruimte op disk)
LOAD laadt beide soorten bestanden
in.
Het is handig om aan de extensie van
een bestand te laten zien om wat
voor een soort opslag het gaat, dus:
SAVE "NAAM.ASC",A voor ASCII en
SAVE "NAAM.BAS" voor gewoon Basic.
Een ASCII-bestand kan onder DOS ge¬
woon zichtbaar worden gemaakt op het
scherm via TYPE NAAM en kan met elke
tekstverwerker die ASCII schrijft en
leest worden ingelezen (Tasword,
Wordstar, Dyn.Publisher, Ease op de
MSX, Word Perfect, Wordstar enz. op
een PC).
b. Bij gebruik van cassettes:
CSAVE "NAAM" schrijft weg als gewoon
Basic. Weer inladen gebeurt met
CLOAD (Naam is dan niet nodig).
SAVE "NAAM" schrijft weg als ASCII.
Weer inladen met LOAD "CAS:".
Extensies zijn bij bestanden op cas¬
sette niet mogelijk.
Printer-aansturing onder dBASE II
Om te besluiten dan maar een ander uit¬
erste: hoe kan ik onder dBASE II zorgen
dat de printer een ander lettertype
print enz.
Simpel eigenlijk: via de zogenoemde
ESCape-codes uit de gebruiksaanwijzing
van de printer.
Als voorbeeld de opdracht om Condensed
te printen op een NMS 1431 printer van
Philips:
Vanaf de dBASE punt (of via een .CMD
commando-file) toetsen we in
en daarmee is dat geregeld. Het ? bete¬
kent net als in MSX Basic PRINT.
CHR(27) is de codering voor ESC en
CHR(81) is de DECIMALE codering voor de
hoofdletter Q uit de printer-handleiding
0 ja: om binnen dBASE weer terug te ke¬
ren naar de normale instelling:
? CHR(27) ♦ CHR(64 ) zonodig gevolgd door
SET PRINT OFF.
Inhoud volgende aflevering: hopelijk
weer net zo afwisselend (wat schrijver
dezes betreft dan). Veel plezier !
Programma service
PROGRAMMA SERVICE
De programma's van MSX-MOZAIK nummer 1
en 2 van 1988 zijn nu ook op 3.3 inch
disk te bestellen. ( niet op cassette).
De diskette bevat, naast de programma's
van dit blad, de volgende programma's:
VRAM monitor; memory disk utility;
automatisch programma menu. Verder nog
de niet gepubliceerde spelletjes DUCK;
WALLSTREET en DRUM. Tenslotte ook nog
het programma diskfree utility uit het
dubbelnummer 1987.
De diskette MOZAIK 88-1 kan worden
besteld door overmaking van F 17.50
(incl. portikosten) op postgiro 1367088
ten name van MSX-MOZAIK Batterylaan 39,
1402 SM Bussum. Houdt U rekening met
enige weken levertijd. Vermeldt
duidelijk het diskettenummer op de
rechterbovenhoek van de girokaart.
MSX-MOZAIK 39
VRAGEN STAAT
VRIJ
Geachte Heer den Tonkelaar,
brieven van lezers
Geachte Redactie,
Ruim een jaar ben ik d.m.v. zelfstudie
bezig met MSX-Basic. De basiskennis haal
je uit de specifieke boekjes, de praktijk
van het programmeren kom je eigenlijk al¬
leen in de vakbladen tegen. Er zijn ech¬
ter een paar zaken waar ik maar niet ach¬
ter kan komen. Ik hoop dat u mij en moge¬
lijk ook anderen, op weg kunt helpen.
1. CLEAR EN DIM
Programma's met bestanden bevatten bijna
altijd arrays. In boek en blad kom je al¬
tijd het advies tegen "..en aangezien dat
aardig kan oplopen is het zaak voldoende
geheugen te reserveren, bijv. CLEAR 8000"
Wat is het verband tussen het dimensione¬
ren en het reserveren van geheugen? Als
ik bijvoorbeeld DIM A$(250) programmeer,
moet ik dan inschatten wat het maximaal
aantal tekens per string is? Stel Max. 16
karakters per string, moet ik dan 16x250
=4000 bytes reserveren? Dus CLEAR 4000?
2. FUNCTIETOETSEN
Het is handig om in je programma's door
een simpele druk op een van de functie¬
toetsen een commando te geven. Hoe doe je
dat het beste.
3. LFILES en A>DIR
Met LFILES krijg je keurig alle bestanden
van de diskette uitgeprint, echter zonder
datum en tijd. Onder MSX DOS geeft A>DIR
alle bestanden, met datum en tijd op het
scherm. Hoe krijg je dit naar de printer?
4. PRINT Q
In de uitverkoop kocht ik het boek "32
basic programs for the TRS-80 computer"
van Rugg en Feldman. Een prima boek,
praktisch alles werkt probleemloos op de
MSX. Echter niet PRINTÜ834,("tekst"). Is
er een identieke MSX opdracht? Het houdt
verband met LOCATE dacht ik, maar hoe,
dat is me een raadsel
C. den Tonkelaar, Zaandam
Vier vragen van uiteenlopende aard, vier
problemen waar ongetwijfeld meerdere MSX-
ers mee zitten. Gelukkig zijn er goede
oplossingen:
1. Met het commando DIM A$(250) defini¬
eert u een tabel van 251 strings, A$(0)
t/m A$(250). Een string mag maximaal 200
tekens lang zijn. Bij het uitwerken van
alfanumerieke uitdrukkingen heeft onze
MSX extra werkruimte nodig. Soms zelfs
bijna de totale lengte van de uitdruk¬
king. Als bijv. A$ 110 karakters lang is,
dan zou voor de uitdrukking A$=A$+"TEST"
een ruimte nodig kunnen zijn van 110+110
+4=224 karakters. Dit is meer dan 200,
een 'out of string space' is het gevolg.
In dit geval moeten we met het CLEAR com¬
mando voldoende stringruimte reserveren.
We nemen een veilige marge en toetsen in
: CLEAR 500. Met CLEAR kunnen we ook het
laatste door basic te gebruiken geheugen-
adres bepalen. Hiermee kunnen we een
stukje geheugenruimte reserveren voor
machinetaalroutines. Dit ziet er dan
bijvoorbeeld zo uit: CLEAR 500,50000. Het
laatste basic adres is adres 50000, de
maximale stringruimte is 500.
2. De beste manier om functietoetsen te
gebruiken voor de besturing van een
programma is het ON KEY GOSUB commando.
Willen we bijv door het toetsen van F1 de
spelinstructies op het scherm krijgen en
met F2 de lijst met topscores, dan kan
dit als volgt:
100 ON KEY GOSUB 400, 500
110 KEY(1 ) ON: KEY(2 ) ON
400 subroutine spelinstructies
500 subroutine topscores
Wanneer u op een willekeurig moment
tijdens de uitvoering van het programma
functietoets 1 of 2 indrukt wordt direct
naar een van de subroutines gesprongen.
3. Nee, LDIR werkt niet. Onder MSX-DOS is
het echter mogelijk alles dat naar het
scherm gaat, ook naar de printer te stu¬
ren. Dit bereiken we door tegelijkertijd
de CONTROL toets en P in te drukken (|P).
Dus: A> DIR |P RETURN.
Met CONTOL N (JN) zetten we de printer
40 MSX-MOZAIK
weer uit. Probeert u ook eens een tekst¬
file, bijv.:A> TYPE READ.ME iP RETURN.
4. De TRS-80 gebruikt een scherm van 16
regels van 64 tekens.
MSX-1 kent maximaal 24 regels van 40
tekens, MSX-2 24 regels van 80 tekens. De
TRS-80 heeft een nummer voor elke scherm¬
positie. Linksboven is positie 1, rechts¬
onder positie 1024. Door het positienr te
delen door 64 weten we de regelnummer. De
eventuele rest is de de positie in de re¬
gel. Dus positie 834 is regel 13, letter
2. In MSX-basic LOCATE 2,13. Onze MSX
heeft meer regels en minder (MSX-1), of
juist meer (MSX-2) tekens per regel. Het
is dus het beste om zelf met LOCATE de
scherminde1ing te bepalen.
C. Li ndhout
Geachte Redactie,
Bijgaand de listing van een digitale klok
Kunt u mij helpen deze klok goed te laten
lopen?
10 •-DIGITALE-KLOK-
20 •-
30 •-nauwkeurigheid-
40 '-laat te wensen over-
30 CLS:COLOR 15,0,0:WIDTH 40:KEY 0FF:A=2
60 LOCATE A,9 : IN$ = "INVOER VAN DE TIJD"
70 LL$ = "---"
80 PRINT TAB(20-LEN(IN$)/2);IN$
90 PRINT SPC(11);LL$
100 LOCATE A , 12
110 LINE INPUT "Seconden: ";S$
120 S=VAL(SS)
130 IF S<0 OR S>59 THEN 100
140 LOCATE A,13
130 LINE INPUT "Minuten : ";M$
160 M= VAL(M$)
170 IF M<0 OR M>59 THEN 140
180 LOCATE A,14
190 LINE INPUT "Uren : ";H$
200 H = VAL(H$)
210 IF H<0 0RH>23 THEN 180
220 TIME =0:X=50:SCREEN3
230 OPEN "grp:"FOR OUTPUT AS #1
240 IF X=6500 THEN X=50:TIME=0
250 IF TIME=>X THEN S=S+1: X=X+50
260 IF S=60 THEN S = 0: M = M*1
270 IF M=60 THEN M = 0: H = H + 1
280 IF H = 24 THEN H=0
290 IF OSOS THEN L INE (196,56 ) - ( 255,80) , 1
,bf
300 IF OMOM THEN LINE (100,56 ) - ( 164,80 ) , 1
,BF
310 IF OH OH THEN LI NE ( 4,56 ) - ( 68,80 ) , 1 , BF
320 PRESET (4,56) : COLOR 6
330 PR INT#1, USING "##:##:##"; H;M;S
340 0S=S:0M=M:0H=H
350 GOTO 240
L. Hendrickx, Kerkrade
Geachte Heer Hendrickx,
Ja, de vraag is natuurlijk wat we
verstaan onder goed lopen.
Echt nauwkeurig is de klok niet te
krijgen, tenzij we het GET TIME commando
gebruiken, i.p.v. de systeemvariabele
TIME. GET TIME is echter alleen onder
MSX-2 beschikbaar. Het is wel erg simpel
te programmeren, bijv.:
10 CLS
20 GET TIME T$
30 LOCATE 15,12: PRINT T$
40 GOTO 20
Het is wel mogelijk de klok wat mooier te
laten lopen. Het tekenen van het blok dat
de seconden afdekt (regel 290) gaat zo
traag, dat de secondes duidelijk in
groepjes van 3 wisselen, we kunnen dit
oplossen door slechts de even seconden
aan te geven.
Om dit te bereiken veranderen we:
120 S=VAL(S$):S=2*INT(S/2)
220 T IME=0 : X=100: SCREEN 3
240 IF X=6500 THEN X=100: TIME=0
250 IF TIME>X THEN S=S+2: X=X+100
Het wisselen van de seconden gaat nu wel
regelmatig.
In Screen 0 kunnen we wel iedere seconde
netjes weergeven. De klok wordt echter
wel een klokje:
220 T IME=0 : X=50
230 CLS
320 LOCATE 15,12: COLOR 6
330 PRINT USING "##:##:##";H;M;S
DELETE290-310
DELETE340
C. Lindhout
MSX-MOZAIK 41
Backup met Bigcopy
BACK-UP DOOR MIDDEL VAN BIGCOPY
MSX-MOZAIK ontving van F.G.W. Peters een aangepaste versie van BigCopy. Hierdoor is
het mogelijk geworden een volledige back-up te maken van een dubbelzijdige diskette.
Tijdens hett copieeren moet de diskette 6 keer gewisseld worden. Het programma is
geschreven voor MSX-2.
100 ***********************************************************
110 ' * *
120 * »> disk copy - MSX 2 «< *
130 ' * *
140 ' * in blokken van 120 Kbyte *
150 ' * *
160 * by: Marcel J.M. Kamermans *
170 ' * *
180 ' * MSX-Mozaik 1988 *
190 ' * *
200 ' * *
210 ' ***********************************************************
220 '
230 DATA"ED5BF8F72100080604C5D5E506"
240 DATA"1E0EF821009BAF3E00CD4401D1"
250 DATA"D501003C21009BCD5COOE17CC6"
260 DATA"3C67D1E5211E0019E5D1E1C105"
270 DATA"C26198C9ED5BF8F72100080604"
280 DATA"C5E5D501003C11009BCD5900D1"
290 DATA"D5061E0EF821009B373E00CD44"
300 DATA"01E1111E0019E5D1E17CC63C67"
310 DATA"C105C29998C900000000000000"
320 '
330 CLEAR300,39000!:DEFINT A-Y
340 A$=DSKI$(0,0)
350 Z= PEEK(&HF351)+256*PEEK(&HF352)
360 POKE &H9867,PEEK(Z+21)
370 P=&H9858
380 FOR A = 1 TO 9
390 READ A$
400 FOR B = 1 TO 26 STEP 2
410 POKE P,VAL("&h"+MID$(A$,B,2))
420 P = P + 1
430 NEXT B
440 NEXT A
450 '
460 SCREEN 8.-COLOR 256
470 DEFUSRl=39000!
480 DEFUSR2=39056!
490 A$(l)="plaats origineel [spatie]"
500 A$(2)="plaats copie [spatie]"
510 GOTO 590
520 OPEN"GRP:" FOR OUTPUT AS#1
530 PSET(32,0):PRINT#1,A$(N)
540 IF STRIG(O) = 0 THEN 540
550 LINE(0,0)-STEP(255,7),0 f BF
560 CLOSE#1:RETURN
570 '
590 U=0
600 FOR B = 1 TO 3: N = 1
610 SETPAGE0,0:CLS:GOSUB 520:A=USRl(U)
620 U=U+120:SETPAGE 1,1:CLS:A=USR1(U)
625 SETPAGE 0,0:N=2:GOSUB 520
630 U=U-120:A=USR2(U)
640 U=U+120:SETPAGEl,1:A=USR2(U)
650 U=U+120
660 NEXT B
670 END
42 MSX-MOZAIK
Dit programma is iets gewijzigd voor de 360kbyte-diskettes. Het gaat om enkele
kleine wijzigingen, die staan in regel 28C, regel 330 en regel 660. De rest van
het programma blijft identiek. Veel succes.
110 ' * *
120 ' * »> disk copy - MSX 2 «< *
130 ' * *
140 ' * in blokken van 120 Kbyte *
150 ' * *
160 * by: Marcel J.M. Kamermans *
170 ' * *
180 ' * MSX-MOZAIK 1988 *
190 ' * *
200 ' * *
210 " ***********************************************************
220 '
230 DATA"ED5BF8F72100080604C5D5E506"
240 DATA"1EOEF921009BAF3EOOCD4401D1"
250 DATA"D501003C21009BCD5C00E17CC6"
260 DATA"3C67D1E5211E0019E5D1E1C105"
270 DATA"C26198C9ED5BF8F72100080604"
280 DATA"C5E5D501003Cl1009BCD5900D1"
290 DATA"D5061E0EF921009B373E00CD44"
300 DATA"01E1111E0019E5D1El7CC6 3C67"
310 DATA"C105C29998C900000000000000"
320 '
330 CLEAR300,39000!:DEFIOT A-Y
340 A$=DSKI$(0,0)
350 Z= PEEK(&HF351)+256*PEEK(&HF352)
360 POKE &H9867,PEEK(Z+21)
370 P=&H9858
380 FOR A = 1 TO 9
390 READ A$
400 FOR B = 1 TO 26 STEP 2
410 POKE P,VAL("&h"+MID$(A?,B,2))
420 P = P + 1
430 NEXT B
440 NEXT A
450 '
460 SCREEN 8:COLOR 256
470 DEFUSR1=39000!
480 DEFUSR2=39056!
490 A$(l)="plaats origineel [spatie]"
500 A$(2)="plaats copie [spatie]"
510 GOTO 590
520 OPEN"GRP:" FOR OOTPOT AS#1
530 PSET(32,0): PRINT# 1,A$(N)
540 IF STRIG(O) = 0 THEN 540
550 LINE(0,0)-STEP(255,7),0,BF
560 CLOSE#1:RETURN
"70 '
590 U=0
600 FOR B = 1 TO 6: N = 1
610 SETPAGE0 ,0:CLS:GOSUB 520:A=USR1(U)
620 U=U+120:SETPAGE l,l:CLS:A=USRl(U)
625 SETPAGE 0,0:N=2:GOSUB 520
630 U=U-120:A=USR2(U)
640 U=U+120 rSETPAGEl,1:A=USR2(U)
650 U=U+120
660 NEXT B
670 END
MSX-MOZAIK 43
The Softshop
De speciaalzaak voor al uw software, boeken en supplies
open: dinsdag t/m zaterdag 10-17u
AANBIEDINGEN
De MSX specialist
Alles voor uw Commodore C-64,128 en
Amiga
Alles voor u w Spectrum
Ook PC software
Atari en Atari ST
The Soft Post
Witte de Withstraat 22a 1057 XW AMSTERDAM
020-123206
44 MSX-MOZAIK
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Open Library
American Libraries
TV News
Understanding 9/11